Ondertoezichtstelling

Ondertoezichtstelling (OTS)

Wat is ondertoezichtstelling?

Ondertoezichtstelling (ots) is een gezagsbeperkende maatregel. Als in uw gezin zulke ernstige opvoedingsproblemen voorkomen dat de ontwikkeling van uw kind belemmerd wordt, kan de rechter uw kind onder toezicht stellen.
Een ingrijpende maatregel als ots wordt niet zomaar gegeven. Dat gebeurt uitsluitend als de rechter vindt dat het voor uw kind noodzakelijk is dat uw gezin verplichte hulp krijgt.

Doel ondertoezichtstelling

Het doel van een ots is ervoor zorgen dat de situatie waarin het kind opgroeit zo snel mogelijk verbetert. De ots moet er toe leiden dat de situatie waarin het kind opgroeit zodanig verbetert, dat zijn ontwikkeling geen
gevaar meer loopt. Een gezinsvoogd ziet er op toe dat dit gebeurt.

Niet eens met aanwijzing van de gezinsvoogd

Als u het niet eens bent met de aanwijzing van de gezinsvoogd, kunt u de rechter verzoeken de aanwijzing te laten vervallen. Dit geldt ook als uw kind van 12 jaar of ouder het niet eens is met de aanwijzing. U kunt enige
tijd nadat de aanwijzing is gegeven, aan de gezinsvoogdijinstelling vragen de aanwijzing als gevolg van gewijzigde omstandigheden in te trekken.

Beperking van het gezag bij ondertoezichtstelling

Als ouders houdt u het gezag over uw kinderen, maar het gezag wordt wel beperkt. U en uw kind krijgen begeleiding van een gezinsvoogdijinstelling. De gezinsvoogd houdt regelmatig contact en helpt bij problemen. Bij belangrijke
beslissingen over uw kind moet u de gezinsvoogd inschakelen. Ook kan de gezinsvoogd (schriftelijke) aanwijzingen geven die u moet opvolgen.

Voorlopige ondertoezichtstelling

Soms loopt een kind acuut gevaar binnen een gezin. Dan moet het kind snel uit huis geplaatst worden en is er geen tijd om te wachten op een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming. In dit geval kan de rechter een
voorlopige ots uitspreken. De rechter kan tegelijkertijd een gezinsvoogdijinstelling machtigen om het kind uit huis te plaatsen. De rechter moet de ouders en kinderen van 12 jaar en ouder de gelegenheid geven om binnen 2
weken na de beslissing alsnog hun mening te geven. Anders is de voorlopige ots niet meer geldig.

Duur voorlopige ondertoezichtstelling

De voorlopige ots mag niet langer dan 3 maanden duren. In die tijd onderzoekt de Raad de gezinssituatie en schrijft een rapport. Aan het einde van de voorlopige ots moet de kinderrechter beslissen of hij het kind voor langere
tijd onder toezicht stelt. Tegen de beslissing tot een voorlopige ots is geen hoger beroep mogelijk. De gezagsbeperkende gevolgen van een voorlopige ots zijn dezelfde als van een gewone ots.

Wanneer kan de kinderrechter een ondertoezichtstelling uitspreken?

Als u de zorg voor uw kind(eren) niet aankunt en de ontwikkeling van uw kind in gevaar komt, kan de kinderrechter een ondertoezichtstelling (ots) uitspreken.

Aanvraag ondertoezichtstelling

De kinderrechter spreekt alleen een ots uit als iemand daarom gevraagd heeft. Een ots kan bij de kinderrechter aangevraagd worden door:

Melding maken kindermishandeling

Wanneer er vermoeden is dat een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, kan dit gemeld worden bij een Bureau Jeugdzorg of een Advies & Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Deze instellingen bekijken de melding en schakelen de
Raad voor de Kinderbescherming (de Raad) in als ze denken dat vrijwillige hulpverlening niet genoeg zal zijn.

Onderzoek ondertoezichtstelling

Naar aanleiding van de melding wordt er altijd eerst onderzocht of het nodig is om een kind onder toezicht te stellen. Dat onderzoek wordt door raadsonderzoekers van de Raad gedaan. De raadsonderzoeker probeert u en uw kind zoveel
mogelijk bij het onderzoek te betrekken. Als de Raad tot de conclusie komt dat uw kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, kan de Raad aan de kinderrechter vragen uw kind onder toezicht te stellen van een gezinsvoogdijinstelling.

Horen van kinderen en ouders

Voordat de kinderrechter een beslissing neemt, moet hij u en uw kind van 12 jaar horen. Als uw kind jonger is dan 12 jaar kan de kinderrechter uw kind naar zijn mening vragen. Dat is hij niet verplicht. Als de kinderrechter inderdaad vindt dat
u als ouders hulp nodig heeft bij de verzorging van uw kind, kan hij het Bureau Jeugdzorg aanwijzen om toezicht te houden.

Ondertoezichtstelling ongeboren kind

Over een ongeboren kind kan ook ots worden uitgesproken. Als een nog ongeboren kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en er geen andere manier is om deze bedreiging te voorkomen, dan kan een rechter ook een ongeboren kind (voorlopig)
onder toezicht stellen. Een voorlopige ondertoezichtstelling is een spoedmaatregel, die bedoeld is om onderzoek te doen naar de vraag of een definitieve ondertoezichtstelling nodig is.

Wat is de overheid van plan met de ondertoezichtstelling van kinderen?

Kinderen moeten beter beschermd worden tegen ouders die er onvoldoende in slagen hun kind op een gezonde en evenwichtige manier op te voeden. Om dit te bereiken komt er een aanpassing in de kinderbeschermingswetgeving. Het moet voor de
kinderbescherming eenvoudiger worden maatregelen te kiezen die het meest aansluiten bij de omstandigheden waarin het minderjarige kind zich bevindt.

Tijdstraject

Het gaat hier om voorgenomen beleid. De Tweede Kamer heeft zich tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel herziening kinderbeschermingsmaatregelen in februari 2011 hierover uitgesproken. Tijdens de behandeling van het voorstel
in de Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel op initiatief van Kamerleden een aantal wijzigingen ondergaan. Het woord ‘ernstig’ in de grond van ondertoezichtstelling (ots) is gehandhaafd. Dit maakt zichtbaar dat een kinderbeschermingsmaatregel,
die ingrijpt in de rechten en plichten van de ouders, pas bij ernstige bedreigingen aan de orde kan zijn. Er is een nieuwe kinderbeschermingsmaatregel toegevoegd aan het wetsvoorstel: de maatregel van opgroei ondersteuning. Deze maatregel
houdt in dat in het belang van het kind en als de situatie dat toelaat soms met een lichtere maatregel kan worden volstaan. Ten slotte is toegevoegd dat bij de uitvoering van de ondertoezichtstelling eerst de ouders en/of anderen uit de
sociale omgeving zelf in de gelegenheid worden gesteld een plan van aanpak op te stellen. De inwerkingtreding van dit wetsvoorstel is afhankelijk van goedkeuring door de Eerste Kamer en publicatie in het Staatsblad. De geplande
inwerkingtreding van deze wet is 2013. Meer informatie in kamerstuk 32015.

Ondertoezichtstelling

De kinderrechter kan op verzoek het ouderlijk gezag op specifieke punten overdragen aan het Bureau Jeugdzorg als een kind uit huis is geplaatst. Denk hierbij onder andere aan aanmelding bij een onderwijsinstelling. Bovendien zal de
kinderrechter in de ots-beschikking de concrete bedreigingen in de ontwikkeling van het kind opnemen.

Maatregel beëindiging ouderlijk gezag

In plaats van de huidige 2 gezagsontnemende komt er 1 maatregel om het ouderlijk gezag te beëindigen. Voor deze nieuwe maatregel is instemming van de ouders niet vereist. Een ots zal vaak aan een gezagsbeëindiging voorafgaan.
Maar als het bij het begin van het kinderbeschermingstraject vaststaat dat de ouders hun verantwoordelijkheid niet binnen een aanvaardbare termijn zullen kunnen waarmaken, kan direct de gezagsbeëindigende maatregel worden
genomen. Bijvoorbeeld wanneer de ouders al jarenlang verslaafd zijn aan harddrugs en er weinig of geen aanwijzingen voor verbetering zijn.

Rechtspositie pleegouders

Na een jaar is voor uitplaatsing van een kind in het kader van een ots uit een pleeggezin toestemming van de kinderechter nodig; toestemming wordt afgewezen als kinderechter dit in het belang van het kind noodzakelijk oordeelt. Als
het bureau jeugdzorg de voogdij heeft dan hebben pleegouders een blokkaderecht. Ook zijn in het wetsvoorstel nieuwe regels opgenomen over de verantwoording over de uitoefening van de voogdij aan de raad voor de kinderbescherming.
Voortaan moet het Bureau Jeugdzorg ook over de uitoefening van de voogdij aan de Raad voor de Kinderbescherming verantwoording afleggen.

Gegevensuitwisseling instellingen jeugdzorg

Er komt een informatieplicht voor professionals om relevante informatie die zowel het kind als de ouder(s) of voogd kan betreffen, op verzoek van bureau jeugdzorg te verstrekken. Deze professionals hebben ook het recht deze
informatie uit eigen beweging aan het bureau jeugdzorg te verstrekken. In beide gevallen geldt dat de toestemming van de ouders van wie het kind onder toezicht is gesteld niet vereist is.

Hoe lang duurt een ondertoezichtstelling?

Een ondertoezichtstelling (ots) wordt voor maximaal 12 maanden opgelegd, maar de periode kan als het nodig is, verlengd worden. Ook is het mogelijk om een ots eerder te beëindigen.

Ondertoezichtstelling verlengen

De kinderrechter verlengt de ots als hij vindt dat de problemen nog niet zijn opgelost. Bij een eventuele verlenging moet de rechter kinderen van 12 jaar of ouder de gelegenheid geven hun mening te geven. De kinderrechter
kan de ots alleen verlengen als daarom gevraagd is door:

Ondertoezichtstelling beëindigen

De ots eindigt wanneer:

Duur voorlopige ondertoezichtstelling

Voorlopige ots mag niet langer dan 3 maanden duren. In die tijd onderzoekt de Raad de gezinssituatie en schrijft de Raad een rapport. Aan het einde van de voorlopige ots moet de kinderrechter beslissen of hij het kind voor
langere tijd onder toezicht zal stellen. Tegen de beslissing tot een voorlopige ots is geen hoger beroep mogelijk. De gezagsbeperkende gevolgen van een voorlopige ots zijn dezelfde als van een gewone ots.

Wat is de functie van een gezinsvoogd bij ondertoezichtstelling?

De gezinsvoogd ziet erop toe dat de opvoedingsproblemen die de ontwikkeling van uw kind bedreigen, worden opgelost. De gezinsvoogd begeleidt en ondersteunt u en uw kind. Ook brengt hij de hulpverlening aan uw gezin op gang.
De gezinsvoogd kan ook helpen met praktische zaken, zoals het zoeken van een andere school.

Verantwoordelijkheid gezinsvoogd

Het Bureau Jeugdzorg wijst een gezinsvoogd aan die erop moet letten hoe het met uw kind gaat. Ook moet hij u en uw kind helpen de situatie te verbeteren. Vanaf het moment dat de kinderrechter uw kind onder toezicht heeft gesteld,
bent u samen met de gezinsvoogd verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van uw kind.

Aanwijzing gezinsvoogd

De gezinsvoogd mag zich gevraagd en ongevraagd met de verzorging en opvoeding van uw kind bemoeien. Als u of uw kind niet meewerkt, kan de gezinsvoogd een brief geven waarin hij duidelijk schrijft wat u en uw kind moeten doen. Zo’n
brief heet een aanwijzing. Dat is een officiële beslissing die u en uw kind moeten opvolgen.

Bezwaar tegen aanwijzing

U of uw kind van 12 jaar of ouder kan tegen de aanwijzing bezwaar maken bij het Bureau Jeugdzorg van uw gezinsvoogd. Als u het niet eens bent met de uiteindelijke beslissing van het Bureau Jeugdzorg, kunt u de rechter vragen om de
aanwijzing ongedaan te maken.