Juridische Begrippen

Home Juridische Begrippen
Het is niet raadzaam deze begrippenlijst te doen afdrukken, derhalve is deze geblokkeerd!
Noorland Juristen Menu

Juridische begrippen

Begrip Omschrijving
Aandeel 1: Een deelname in het maatschappelijk kapitaal van de NV / BV.
2: Een bewijs van een aandeel in een NV (Bij een BV zijn geen aandeelbewijzen mogelijk!)
Aangifte Aangifte van de wens om te gaan trouwen. (Andere term: Ondertrouw)
Aanhouden Verdachte meenemen naar het politiebureau. (Bij heterdaad: elke burger mag de verdachte beletten weg te gaan.)
Aanklacht De verklaring van de Officier van Justitie over de strafbare feiten die de verdachte zou hebben gepleegd.
Aansprakelijkheid Men kan door een schuldeiser worden aangesproken op de nakoming van een verplichting. (Let op: aansprakelijkheid is altijd gericht op een persoon!) Zie ook: Verhaal en Hoofdelijke aansprakelijkheid.
Aanverwantschap Aanverwantschap is de betrekking die bestaat tussen de ene echtgenoot en de bloedverwanten van de andere echtgenoot.
Aanvullend recht Dit omvat rechtsregels die alleen gelden als partijen niets anders hebben afgesproken d.m.v. hun overeenkomst. (Andere term: regelend recht) Zie ook: Dwingend recht.
Absolute competentie De (uitsluitende) bevoegdheid van een bepaald niveau rechterlijke instantie om een zaak te mogen berechten. (Bv. Hoge Raad, Gerechtshof, arrondissementsrechtbank, Sector Kanton van de Rechtbank)
Absolute rechten Rechten die tegenover iedereen gelden (Bv. Eigendom, Pand, Hypotheek).
Administratief beroep Een procedure tegen een genomen besluit, welke plaats vindt bij een hoger bestuursorgaan, en waarbij rechtmatigheid en doelmatigheid van het oorspronkelijke besluit worden getoetst.
Administratief Recht Dat deel van het publiekrecht, dat de verhouding regelt tussen de burger en de overheid. Ook wel genoemd: Bestuursrecht (Bv. bouwvergunning, horecavergunning, aanvraag rijbewijs, belastingrecht, sociale uitkeringen).
Administratieve kamer De afdeling van de rechtbank of van een andere gerechtelijke instantie waar bestuurszaken worden behandeld. Een andere naam voor de administratieve kamer is: Sector bestuursrecht.
Administratieve rechtspraak Een procedure tegen een genomen besluit, welke plaats vindt bij de administratieve Kamer van de arrondissementsrechtbank, en waarbij uitsluitend de rechtmatigheid van het oorspronkelijke besluit word getoetst.
Advocaat Een jurist die juridische adviezen geeft, contracten opstelt, rechtszaken voert en daarin pleidooien houdt. Hij is ingeschreven bij de Rechtbank waardoor hij procedures mag voeren. Meestal is de functie van advocaat en procureur in één persoon verenigd.
Advocaat (in een strafzaak) Een jurist die juridische adviezen geeft in strafzaken, optreedt namens de verdachte en pleidooien houdt.
Advocaat-generaal Een ambtenaar van het Openbaar Ministerie (OM) bij Gerechtshof of Hoge Raad.
Akkoord Een overeenkomst tussen de schuldenaar en de concurrente schuldeisers in een faillissement dat zij een gedeelte van de vorderingen betaald krijgen en het restant van de schulden kwijtschelden.
Akte Een ondertekend stuk dat is bedoeld om als bewijs te dienen.
Akte van berusting Een officiële verklaring van een procespartij gericht aan de wederpartij dat hij geen hoger beroep of cassatie in zal stellen.
Algehele gemeenschap van goederen Alle bezittingen en schulden die voor het huwelijk aan de echtgenoten afzonderlijk toebehoorden zijn na de huwelijksvoltrekking gemeenschappelijk (Afkorting: A.G.V.G.).
Algemeen Bestuursrecht Dat deel van het bestuursrecht dat de zaken regelt welke voor alle onderdelen van het bestuursrecht hetzelfde zijn. (Bv. omschrijving van begrippen, regels waaraan een bestuursorgaan zich moet houden).
Algemene titel Zie: Verkrijging onder algemene titel.
Alimentatie Een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de ex-echtgenoot en de eventuele kinderen (jonger dan 21 jaar).
Alleensprekende rechter Een rechter die alleen recht spreekt. (Bv. Kantonrechter, politierechter Rb, Kinderrechter Rb, President van de Rechtbank in Kort Geding) (Zie ook: collegiale rechtspraak)
Appèl Zie: Hoger Beroep.
Appèldagvaarding Dagvaarding waarmee hoger Beroep wordt ingesteld.
Appèlgrens Grens (in geld) waaronder men geen hoger Beroep mag instellen.
Appellant (in het Bestuursrecht) De Belanghebbende die een administratieve rechtspraak-procedure start bij de administratieve Kamer van de arrondissementsrechtbank.
Appellant (in het Privaatrecht) De partij die hoger beroep (appèl) instelt.
Appèlrekest Het processtuk waarmee een verzoekschriftprocedure in hoger Beroep wordt ingezet. Een appèlrekest wordt ook wel eens een beroepschrift genoemd.
Arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de werknemer tegen vergoeding van loon, gedurende zekere tijd persoonlijke arbeid verricht voor de werkgever, terwijl bij de uitvoering van de werkzaamheden sprake is van een gezagsverhouding.
Arbitrage Vorm van rechtspraak waarbij geschillen door scheidslieden (arbiters) worden beslist. (Niet-rechters) Arbitrage wordt ook wel lekenrechtspraak genoemd.
Arrest Een uitspraak van Gerechtshof of Hoge Raad.
Arrondissement Het rechtsgebied van een arrondissementsrechtbank. (Bv. Breda, Dordrecht, Den Bosch) Een arrondissement bestaat zelf weer uit Kantons. (Bv. het arrondissement Breda omvat de kantons Bergen op Zoom - Breda - Tilburg)
Arrondissements- rechtbank Ander woord voor Rechtbank.
Authentieke akte Een ondertekend stuk dat is bedoeld om als bewijs te dienen en is opgemaakt door een daartoe bevoegde ambtenaar. Bv. testament, hypotheekakte, transportakte, dagvaarding, geboorteakte, huwelijksakte.
AVB Aansprakelijkheidsverzekering beroep/bedrijf. De verzekering die bedrijven kunnen afsluiten voor de onrechtmatige daden in het kader van hun werk. Bv. een arts zal zijn aansprakelijkheid altijd verzekeren.
AVP Aansprakelijkheidsverzekering Particulieren. De verzekering die particulieren kunnen afsluiten voor hun onrechtmatige daden of die van mensen en voorwerpen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Bv. ouders of werkgever. Zie: Wap.
AWB Algemene Wet bestuursrecht: Wet die de algemene regels stelt op het gebied van het bestuursrecht. (Bv. motiveringsplicht voor overheidsbesluiten; regels omtrent termijnen van behandeling)
 
Naar Boven

Home
- B -
Beding Bepaling in een overeenkomst. (Bv. een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst; een onderhoudsbeding in een huurovereenkomst)
Bedongen Afgesproken in een overeenkomst. (Een beding is een bepaling in een overeenkomst).
Bedreiging Iemand tot een overeenkomst) dwingen door te dreigen met ernstig fysiek of geestelijk geweld. (Bedreiging / dwangis een wilsgebrek) (Bv. met mes iemand dwingen een fiets te kopen voor een hoge prijs; iemand chanteren om een zaak te kunnen krijgen)
Bedrijf Een onderneming die een bepaalde activiteit verricht in de handel, het verkeer of de industrie. (Bv. een supermarkt, een fabriek, een verzekeringsmaatschappij).
Bedrog Opzettelijke misleiding door de wederpartij. (Bedrog is een wilsgebrek) (Bv. de juwelier geeft een vals "certificaat van echtheid" bij een diamant).
Begunstigde (Bv. bij een levensverzekering) Degene die bij een levensverzekering de uitkering ontvangt als de verzekerde (het verzekerd lijf) overlijdt.
Belanghebbende Het rechtssubject dat door een overheidsbesluit direct in zijn belang wordt geraakt. (Bv. de eigenaar van het café dat een vergunning aanvraagt, de omwonenden van het café die in hun nachtrust gestoord zullen worden)
Beleidsregels Regeling over de wijze waarop een overheidsorgaan haar beleid moet uitvoeren, als de wet daar zelf niet duidelijk over is. (Bv. op welke wijze moet de Vreemdelingenwet worden toegepast)
Benoemde overeenkomst Een overeenkomst waarvoor in de wet speciale regelingen zijn opgenomen. (Bv. koop, arbeid, huur, pacht, koop op afbetaling, gift, schenking, huurkoop, bruikleen)
Beperkt recht Recht waardoor men slechts beperkte bevoegdheden heeft over een ding. (Bv. hypotheek, pand, vruchtgebruik)
Beperkte gemeenschap Huwelijkse voorwaarden waarbij naast de gescheiden privé-vermogens er ook een gemeenschappelijk vermogen is.
Beroep Het werk waarmee iemand in zijn levensonderhoud voorziet op grond van zijn deskundigheid en opleiding. (Bv. timmerman, dokter, onderwijzer)
Beroep in Cassatie Zie: Cassatie.
Beroepschrift Een officieel stuk waarin een burger aan de bestuurskamer (administratieve kamer) van de rechtbank uitlegt waarom hij het niet eens is met een op hem gericht besluit van een bestuursorgaan.
Beschikking (in het bestuursrecht) Besluit van een overheidsorgaan wat gericht is op een concrete zaak of op een of meer bepaalde personen. Ook wel: Een eenzijdig besluit met een bijzondere strekking. (Bv. het afgeven van een kapvergunning)
Beschikking (in het privaatrecht) De rechterlijke uitspraak in een verzoekschriftprocedure.
Beschikkingsbevoegd Men is bevoegd de zaak in eigendom over te dragen aan een ander. (Dit is normaal altijd het geval bij de eigenaar van een zaak. Zie ook 'Beschikkingsonbevoegd')
Beschikkingsonbevoegd Iemand zaak is niet bevoegd de zaak in eigendom over te dragen aan een ander. Bv. de dief; de vergisser; de eigenaar kan ook beschikkingsonbevoegd zijn als hij failliet is.
Beslag Als de rechter iemand failliet verklaart, betekent dit dat er beslag gelegd wordt op zijn totale vermogen. Beslag wil zeggen dat de failliet niets meer over zijn eigendommen te zeggen heeft.
Beslistermijn De termijn waarbinnen een bestuursorgaan een beschikking moet geven op het bezwaarschrift. (Normaal is deze termijn zes weken, soms kan deze worden verlengd tot tien of veertien weken)
Besloten Vennootschap Een commerciële rechtspersoon waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen die niet vrij overdraagbaar zijn.
Besluit Is een publiekrechtelijke rechtshandeling die op schrift is gesteld. (Bv. kampeerverbod voor het Mastbos instellen, belasting heffen, bouwvergunning verlenen)
Bestanddelen (van een delictsomschrijving) De losse onderdelen van een delictsomschrijving: elk van de in de wet genoemde gedragingen moet aanwezig zijn om te kunnen spreken van een strafbaar feit.
Bestuur (bij Algehele Gemeenschap van Goederen) Het verrichten van rechtshandelingen met betrekking tot de gemeenschappelijke goederen. (Bv. verkopen, verhuren, weggeven)
Bestuurshandeling Handeling van een bestuursorgaan. (Bv. Het College van Burgemeester en Wethouders geeft een vergunning af om een café te openen)
Bestuurskamer De afdeling van de rechtbank of van een andere gerechtelijke instantie waar bestuurszaken worden behandeld. Een andere naam voor de bestuurskamer is de 'administratieve kamer'.
Bestuursorgaan Een orgaan binnen een openbaar lichaam (publiekrechtelijke rechtspersoon) dat een bepaalde bestuurstaak heeft. (Bv. Burgemeester, College van Burgemeester en Wethouders, Commissaris van de Koningin, Minister van Onderwijs, Provinciale Staten)
Bestuursrecht Dat deel van het publiekrecht, dat de verhouding regelt tussen de burger en de overheid. Ook wel genoemd: Administratief Recht. (Bv. bouwvergunning, horecavergunning, rijbewijs, belastingrecht, sociale uitkeringen)
Bestuurstaak (van de overheid) De taak van de overheid om de samenleving te ordenen. (Bv. bouwvergunning en afgeven, sociale uitkeringen uitbetalen, wegen aanleggen, bestemmingsplannen maken)
Betekenen Het uitbrengen van een exploit (Dagvaarding) door de deurwaarder aan degene voor wie dat exploit bestemd is.
Bewaring (In bewaring stellen in het strafrecht) Maximaal 14 dagen vasthouden door de Rechtbank (In bewaring stellen).
Bewijslast Degene die beweert moet bewijzen. Dus degene die beweert dat een ander een onrechtmatige daad heeft verricht moet de schuld van de dader bewijzen. Zie ook: Omkering van de bewijslast.
Bewijslast > Omkering van de bewijslast Bij een wettelijk vermoeden van schuld moet men soms zijn eigen onschuld bewijzen. (Normaal is: Degene die beweert moet bewijzen.) Zie Bewijslast. Bv. Ouders van een kind van 14/15 hebben schuldaansprakelijkheid met omkering van de bewijslast.
Bewijsmiddelen Middelen waarmee bewijs kan worden geleverd in een procedure (Bv. schriftelijk bewijs [authentieke akten; onderhandse akten], getuigenbewijs, deskundigenbewijs).
Bewind Bewind houdt in dat een persoon het bestuur heeft over goederen die aan een ander toebehoren.
Bewindvoerder Een persoon die wordt aangewezen om het bewind te voeren over het vermogen van een ander. Bv. bij surséance van betaling of schuldsanering voor natuurlijke personen.
Bezit Iemand heeft de macht over een zaak en gedraagt zich als eigenaar (Bv. iemand die zijn eigen zaak in handen heeft, een dief, een vergisser).
Bezitter Iemand die de macht heeft over een zaak en zich gedraagt als eigenaar. (Bv. een eigenaar die de zaak zelf heeft, de dief, de vergisser, de heler)
Bezitter te goeder trouw Een bezitter die denkt dat hij eigenaar is van de zaak. (Bv. de vergisser, de koper die niet weet dat de zaak gestolen was)
Bezitter te kwader trouw Een bezitter die weet dat hij geen eigenaar is van de zaak. (Bv. de dief, de heler)
Bezwaarschrift Een officiële brief waarin een burger uitlegt waarom hij het niet eens is met een beslissing van een bestuursorgaan. Deze brief is gericht aan het bestuursorgaan dat het besluit genomen heeft.
Bezwaarschrift- procedure Een procedure tegen een genomen besluit, welke plaats vindt bij hetzelfde bestuursorgaan dat de oorspronkelijke beschikking heeft genomen, en waarbij rechtmatigheid en doelmatigheid van het oorspronkelijke besluit worden getoetst.
Bijzonder Bestuursrecht Dat deel van het bestuursrecht dat specifieke zaken regelt welke een voor slechts een deel van de bestuurstaak van de overheid geldt. (Bv. Vreemdelingenwet; Wegenverkeerswet)
Bijzondere titel Zie: Verkrijging onder bijzondere titel.
Bloedverwantschap Verwantschap welke ontstaat:1: doordat personen van elkaar afstammen (Bv. ouders - kind; grootouders - kleinkind) (=rechte lijn)2: doordat ze dezelfde stamouder(s) hebben (=zijlijn)(Bv. broer - zus; neef - nicht; oom - nichtje)
Blokkeringregeling Dit is een regeling bij de BV waardoor aandelen niet vrij kunnen worden overgedragen. (Twee soorten: de Goedkeuringsregeling of de Aanbiedingsregeling)
Bodemprocedure Een procedure die gaat over het niet-spoedeisend belang, dat aan een kort Geding ten grondslag ligt.
Boedel Het totale vermogen van een failliet.
Boedelschulden Schulden die samenhangen met de afwikkeling van een faillissement. (Bv. de gerechtskosten, salaris van de curator, betaling van lonen van mensen die in het faillissement moeten doorwerken)
Borg stellen Zich aansprakelijk stellen voor de schuld van een ander, indien deze zelf niet kan betalen.
Bronnen van bestuursrecht Waar kunnen we het bestuursrecht vinden? 1. Wet 2. Verdrag 3. Jurisprudentie 4. Ongeschreven recht 5. Beleidsregels
Bureau voor Rechtshulp Heet tegenwoordig: Noorland Juristen.
Burgerlijk huwelijk Huwelijk volgens de wet.
Burgerlijk recht Zie: privaatrecht.
Burgerlijk Wetboek Wetboek met de belangrijkste wetgeving van het privaatrecht.
Burgerlijke kamer De afdeling van een rechtsinstantie waar civiele (burgerlijke / privaatrechtelijke) zaken worden behandeld.
 
Naar Boven

Home
- C -
CAO Collectieve arbeidsovereenkomst. Een overeenkomst tussen organisatie(s) van werkgevers en organisatie(s) van werknemers waarin arbeidsvoorwaarden geregeld worden. (Loon, vrije dagen, scholing, pensioen, etc.) Let op: Een CAO is GEEN arbeidsovereenkomst!
Cassatie Een rechtsmiddel waardoor men bij de Hoge Raad opkomt tegen een lager vonnis, op grond van een verkeerde toepassing van het recht. (H.R. beoordeelt niet opnieuw het bewijs van de feiten, maar neemt dit feitenbewijs over van de lagere rechter.)
Centraal Testamentenregister Register in Den Haag, waar men kan nagaan of iemand een testament heeft gemaakt en bij welke notaris.
Civiel voegen Stelt tijdens een strafprocedure een slachtoffer een privaatrechtelijke eis. (Bv. een slachtoffer van verkrachting eist een straatverbod tegen de dader; iemand die mishandeld is eist een schadevergoeding).
Codicil Handgeschreven en gedateerde verklaring waarin iemand kan aangeven:- regelen van begrafenis / crematie en donorschap (organen / lichaam)- legateren van lijfsieraden, kleding en meubels.
Collegiale Rechtspraak Rechtspraak door meerdere rechters in een rechtsinstantie (college, meervoudige kamer). (Bv. Rechtbank: 3 rechters; Hof: 3 raadsheren; Hoge Raad: 5 raadsheren) Zie ook: alleensprekende rechter.
Colportage Is verkoop waar de koper niet om gevraagd heeft. (Bv. aan de deur of bij een ‘party’ of verkoopdemonstratie)
Commanditaire vennootschap (CV) Is een VOF met 1 of meer beherende vennoten en 1 of meer stille (commanditaire) vennoten die uitsluitend geld inbrengen en dus niet privé aansprakelijk zijn voor schulden van de CV.
Commerciële Rechtspersoon Een rechtspersoon die gericht is op het maken van winst en het verdelen van die winst onder aandeelhouders / leden. (Bv. NV, BV, Coöperatie)
Comparitie De oproep van een rechter in een civiele zaak gericht aan (een van) de partijen om persoonlijk ter terechtzitting te verschijnen om inlichtingen te geven of om te kijken of er een schikking mogelijk is.
Compensatie Zie: Verrekening.
Competentie Bevoegdheid. Te verdelen in: Absolute Competentie en Relatieve Competentie.
Conclusie Een officieel processtuk, waarin partijen hun visie geven op het geschil.
Conclusie van antwoord Het officiële stuk waarmee de gedaagde of zijn procureur op de terechtzitting reageert op de dagvaarding en de conclusie van eis.
Conclusie van dupliek Het officiële stuk waarmee de gedaagde of zijn procureur op de terechtzitting reageert op de inhoud van de conclusie van repliek. Komt in het nieuwe procesrecht vrijwel niet meer voor.
Conclusie van eis Het officiële stuk dat de eiser of zijn procureur bij de rechtbank indient ter toelichting op de dagvaarding. Is vervallen in het nieuwe procesrecht.
Conclusie van repliek Het officiële stuk waarmee de eiser of zijn procureur op de terechtzitting reageert op de inhoud van de conclusie van antwoord. Komt in het nieuwe procesrecht vrijwel niet meer voor.
Concurrente crediteuren Schuldeisers zonder een zekerheidsrecht. (Bv. iemand die gewoon wat geld uitgeleend had)
Conformiteiteis De eis dat bij koopovereenkomst een geleverde zaak aan de overeenkomst moet beantwoorden.
Conservatoir beslag Beslag gelegd op verzoek van een partij door de deurwaarder op basis van een beschikking van de president van de Rechtbank. Het beslag is erop gericht te voorkomen dat het geld of de zaak waarover geprocedeerd wordt tijdens de procedure weggemaakt wordt.
Conservatoire fase De fase waarin het vermogen van de schuldenaar wordt vastgelegd en geblokkeerd.
Consumentenkoop Is de koop van een roerende zaak door een particulier bij een persoon die van het verkopen zijn beroep of bedrijf maakt. De wetgever biedt de koper bij een consumentenkoop extra bescherming.
Contract "Contract" heeft twee betekenissen:1. Een overeenkomst (dus ook een mondelinge overeenkomst)2: De akte / een schriftelijk stuk van een overeenkomst.
Coöperatie Een vereniging waarin de materiële behoeften van de leden worden behartigd, in het bedrijf dat zij daarvoor uitoefent. Ook: Een rechtspersoon met leden met het doel het uit het bedrijf ontstane voordeel samen te delen. (Bv. Rabobank)
Coöptatie Zelfaanvulling. Een bestuur van een stichting vult zichzelf aan met nieuwe leden.
Co-ouderschap Ouderlijk gezag wat over kinderen wordt uitgeoefend door twee ongehuwde of gescheiden ouders tezamen, na verkregen toestemming van de Kantonrechter of van de Rechtbank.
Criminaliteit Alle menselijke gedragingen die in de wet strafbaar gesteld zijn.
Curandus Degene die onder curatele wordt gesteld wegens alcoholisme, verkwisting of geestesstoornis.
Curatele Uitspraak van de Rechtbank dat een meerderjarige handelingsonbekwaam wordt verklaard wegens alcoholisme, verkwisting of geestesstoornis.
Curator (in het faillissement) Een advocaat die belast wordt met het beheer over het vermogen van de failliete schuldenaar. Hij maakt een overzicht van de bezittingen en schulden van de schuldenaar, verkoopt de bezittingen en verdeelt de opbrengst van de verkoop onder de schuldeisers.
Curator (bij onder curatele stelling) Persoon die de belangen waarneemt voor een meerderjarige die door de rechter onder curatele is gesteld.
 
Naar Boven

Home
- D -
Dader Degene die veroordeeld is voor het plegen van een strafbaar feit.
Dagvaarding (in het civiel proces) Een oproep om ter terechtzitting te verschijnen gericht aan de gedaagde in een civiele zaak. De dagvaarding bevat de oproep, de eis en de gronden van de eis. De dagvaarding wordt uitgebracht (betekend) door de deurwaarder.
Dagvaarding (in het strafproces) Een oproep om ter terechtzitting te verschijnen gericht aan de verdachte in een strafzaak. De dagvaarding in een strafproces wordt verstuurd door het Openbaar Ministerie (Officier van Justitie).
Deelneming Als er meer dan 1 persoon betrokken is bij een misdrijf. (Bv. Uitlokking, medeplegen, medeplichtigheid, doen plegen)
Deken Voorzitter van de Nederlandse Orde van Advocaten. (In ieder arrondissement kent men ook een deken.)
Delictskwalificatie Zie: Kwalificatie.
Delictsomschrijving De beschrijving van het verboden gedrag (het delict, het strafbaar feit).
Delinquent De dader van een delict.
Derdenbescherming Bescherming van een bezitter die een roerende zaak verkregen heeft van iemand die geen eigenaar is; de bezitter wordt toch wel eigenaar in de volgende gevallen:(zie Derdenbescherming GEVAL A, B en C).
Derdenbescherming GEVAL-A 1. Een bezitter te goeder trouw van een goed 2. dat bij de oorspronkelijke eigenaar vrijwillig uit handen is gegaan 3. waarvoor hij betaald (of geleverd) heeft>>> wordt hiervan meteen eigenaar.
Derdenbescherming GEVAL-B 1. Een bezitter te goeder trouw van een gestolen goed 2. die dit in een winkel 3. heeft gekocht >>> wordt hiervan meteen eigenaar.
Derdenbescherming GEVAL-C 1. Een bezitter te goeder trouw van een gestolen goed 2. die daarvoor betaald (of geleverd) heeft3. wordt na drie jaar>>> hiervan eigenaar.
Derdenbeslag Conservatoir of executoriaal beslag bij een derde die geld of een Zaak van de wederpartij onder zich heeft.
Detentie Gevangenhouding.
Deurwaarder Een openbaar ambtenaar (onder andere) belast met het tenuitvoerleggen van civielrechtelijke uitspraken en het betekenen (uitbrengen) van dagvaardingen.
Diefstal Enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegnemen met het doel het zichzelf toe te eigenen. (Straf: ten hoogste vier jaar of een geldboete van de 4e categorie)
Dividend Winstuitkering op aandelen.
Doen plegen Een dader brengt een onschuldig iemand ertoe een onbewuste handeling te verrichten waardoor een misdrijf plaats vindt. (Bv. Een arts stopt gif in een injectiespuit, en geeft die aan de zuster; zij geeft een dodelijke prik zonder dat zij het wist.)
Dood door schuld Niet opzettelijk de schuldige zijn van de dood van een ander. (Straf: max. 4 jaren of een geldboete van de 4e categorie)
Doodslag Iemand opzettelijk een ander van het leven beroven. (Straf: max. 15 jaren of een geldboete van de 5e categorie).
Duurzame ontwrichting Het is ondraaglijk voor een of beide partners om nog langer samen te leven.
Dwaling Een verkeerde voorstelling van zaken hebben, waardoor iemand een overeenkomst sluit die hij anders niet zou hebben gesloten.(Dwaling is een wilsgebrek)
Dwangakkoord Als een akkoord is aangenomen door de grote meerderheid van de concurrent en crediteuren, dan is de minderheid ook aan dat akkoord gebonden.
Dwangmiddel Een middel voor Politie en Justitie om een strafbaar feit op te sporen, tegen de wil van de verdachte. (Bv. staande houden, aanhouden, ophouden voor verhoor, in verzekering stellen, bewaring, gevangenhouding, gevangenneming)
Dwingend recht Dit omvat wettelijke regels die altijd gelden, ook al hebben partijen onderling een andere regeling afgesproken. (Bv. proeftijd is max. 2 maanden, ook al zetten partijen een langere tijd af in het contract) Zie ook Aanvullend / regelend recht.
 
Naar Boven

Home
- E -
Echtscheidingsconvenant Een overeenkomst tussen partners die gaan scheiden met daarin:- Ouderlijk gezag over de kinderen- Bezoekregeling- Alimentatie voor de kinderen tot 21 jaar- Boedelscheiding- Alimentatie voor ex-partner- Wie blijft in de woning?- Pensioen.
Eenmanszaak Een bedrijf waarbij het privévermogen en het zakelijk vermogen niet gescheiden is.
Eenzijdig besluit Besluit van een overheidsorgaan waarvoor geen medewerking van een wederpartij vereist is. (Bv. het uitvaardigen van een verbod, het opleggen van algemene verplichtingen, het afgeven van een kapvergunning, het heffen van belasting)
Eenzijdig besluit met algemene strekking Besluit van een overheidsorgaan wat gericht is op alle burgers. (Bv. het uitvaardigen van een kampeerverbod, het opleggen van algemene verplichtingen)
Eenzijdig besluit met bijzondere strekking Besluit van een overheidsorgaan wat gericht is op een concrete zaak of op een of meer bepaalde personen. Ander woord: Beschikking. (Bv. het afgeven van een kapvergunning aan de heer Kapgraag, een drankvergunning voor Café Janssen)
Eenzijdige overeenkomst Een overeenkomst waaruit voor slechts één partij een verbintenis voortvloeit. (Bv. schenking)
Eenzijdige rechtshandeling Een rechtshandeling waarvan de medewerking van slechts één partij nodig is. (Bv. een werknemer ontslaan, testament wordt opgemaakt door de testator, de verhuurder zegt de huur op, etc.)
Eigendom Het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.
Eis in conventie Als de gedaagde in de conclusie van antwoord met een tegenvordering komt, wordt de eerste vordering 'eis in conventie' genoemd. Aan de conclusies over deze 'eis in conventie' wordt 'in conventie' toegevoegd, zoals bij 'conclusie van repliek in conventie'.
Eiser Iemand die een burgerlijk proces begint en een andere burger (de gedaagde) dagvaardt.
Enquêterecht Het recht van aandeelhouders, vakbonden en het Openbaar Ministerie om een onderzoek naar het beleid van een onderneming in te laten stellen door het Gerechtshof te Amsterdam.
Erfdeel bij versterf Dat deel van de nalatenschap, dat een erfgenaam krijgt als er geen geldig testament is gemaakt.
Erfdienstbaarheid Last die rust op het ene erf (het dienend erf) ten behoeve van een ander erf (het heersend erf). (Bv. toelaten dat de buren het pad in jouw tuin ook gebruiken)
Erfgenaam Iemand die recht heeft op (een breukdeel van) het vermogen van een overledene. (Bv. de hele nalatenschap, 1 / 2 van de nalatenschap, 5 / 17 van de n.s.)
Erflater Degene die is overleden en een nalatenschap nalaat.
Erfopvolging bij versterf Is de overgang van het vermogen van een overledene volgens wettelijke regels, als er geen geldig testament is gemaakt. (ook wel genoemd: Wettelijke erfopvolging)
Erfrecht Dat deel van het privaatrecht dat de verdeling regelt van het vermogen van een overledene.
Erfstelling Het toekennen van een breukdeel van de nalatenschap. Bv. 5/17 deel of 1/1 deel van de nalatenschap.
Executeur-testamentair Iemand die is benoemd om het testament uit te voeren.
Executie / Executeren Tenuitvoerlegging van een vonnis (door het OM).
Executoire fase De fase van verkoop van bezittingen en verdeling van het geld over de schuldeisers, in volgorde van rangorde. Een andere naam voor deze fase is: staat van insolventie.
Exploit Aanzegging van een akte door de deurwaarder. (Bv. bij een dagvaarding, beslissing, etc.)
 
Naar Boven

Home
- F -
Failliet De persoon (schuldenaar) die failliet wordt verklaard.
Faillissement Faillissement is een gerechtelijk beslag op het hele vermogen van de schuldenaar ten behoeve van alle schuldeisers. De failliet wordt beschikkingsonbevoegd.
Familierecht Dat deel van het privaatrecht, dat de rechtsverhouding regelt, welke uit familiebetrekkingen voortvloeit. (Bv. huwelijk, echtscheiding, ouderlijk gezag, adoptie, voogdij, alimentatie)
Feitelijke bestuurshandeling Een handeling van een bestuursorgaan welke niet de bedoeling heeft rechten en plichten te scheppen, maar die alleen een materiële feitelijke handeling betreft. (Bv. een weg aanleggen, een boom planten)
Fictief besluit Als een overheidsorgaan binnen een wettelijk bepaalde termijn niet op een verzoek heeft besloten, wordt verondersteld dat de overheid een afwijzend besluit heeft genomen. Tegen dit fictieve besluit kan actie worden ondernomen. (Fictief = doen alsof)
Fictieve weigering Als een bestuursorgaan geen besluit neemt, of niet tijdig een besluit neemt, dan staat dat voor de AWB gelijk aan een weigering om dat besluit te nemen. Men kan tegen deze fictieve weigering een procedure starten.
Formeel bestuursrecht Dat deel van het bestuursrecht dat aangeeft hoe het materieel bestuursrecht kan worden gehandhaafd. Dus: welke procedures kan een burger voeren als hij bescherming nodig heeft tegen het bestuursrechtelijk optreden van de overheid. (Het is dus Procesrecht)
Formeel recht Dat deel van het recht dat gaat over de handhaving van het materieel recht. Formeel betekent hier: over de vorm, de manier waarop het toegepast wordt. Andere term: Procesrecht.
Formeel strafrecht Dat deel van het strafrecht dat gaat over de bevoegdheden van politie en justitie, het verloop van de rechtszaak en de tenuitvoerlegging van straffen. Formeel betekent hier: over de vorm, de manier waarop het toegepast wordt. Andere term: Strafprocesrecht.
Formele overeenkomst Een overeenkomst die alleen rechtsgeldig is als naast wilsovereenstemming ook een akte is opgemaakt. (Bv. schenking, huurkoop)
Fouilleren Het aan lichaam en aan kleding onderzoeken van een verdachte waartegen ernstige bezwaren bestaan.
Fourneren Het opsturen van het procesdossier met alle relevante stukken naar de rechtbank zodat de rechter een uitspraak kan doen. (fourneren = voorzien van, verstrekken)
 
Naar Boven

Home
- G -
Gebruiksrecht / Genotsrecht Recht waardoor men de zaak van een ander mag gebruiken. (Bv. Recht van vruchtgebruik, erfdienstbaarheid, recht van opstal)
Gedaagde Iemand die in een burgerlijk proces wordt gedaagd door een andere burger (de eiser).
Geïntimeerde De wederpartij (de gedaagde) in hoger beroep.
Generale preventie Door middel van het straffen van een dader trachten te zorgen dat andere mensen geen strafbare feiten zullen plegen. (Dit is een van de strafdoelen)
Geplaatst kapitaal Is het nominale bedrag dat de NV / BV aan aandelen heeft uitgegeven (geplaatst).
Gerechtelijk vooronderzoek Onderzoek in opdracht van de Rechtbank op verzoek van de Officier van Justitie, waarin zwaardere dwangmiddelen zijn toegestaan zoals huiszoeking of het aftappen van een telefoon.
Gerechtsdeurwaarder Een openbaar ambtenaar (onder andere) belast met het tenuitvoerleggen van civielrechtelijke uitspraken en het betekenen (uitbrengen) van dagvaardingen.
Gerechtssecretaris Zie: Griffier.
Geregistreerd partnerschap Personen kunnen hun partnerschap laten registreren bij de gemeente waardoor ongeveer dezelfde rechtsgevolgen worden bereikt als bij een huwelijk.
Gerekestreerde De verweerder in een verzoekschriftprocedure een rekestprocedure. (De verweerder lijkt dus op een gedaagde in een dagvaardingsprocedure)
Gestort kapitaal Is het bedrag dat de aandeelhouders feitelijk op de aandelen hebben gestort / betaald.
Gevangenhouding Maximaal 30 dagen vasthouden door de Rechtbank, + 2 keer een verlenging van 30 dagen. (Totaal maximaal 90 dagen)
Gevangenisstraf Een vrijheidsstraf die kan worden opgelegd na een misdrijf. Deze wordt uitgezeten in een gevangenis.
Gevangenneming Een verdachte wordt tijdens het proces gevangen genomen.
Gevolgschade Dit is schade die door het product is veroorzaakt. (Dus niet de schade aan het product.) Er zijn twee soorten: Letselschade en Zaakschade)
Goederen De bezittingen uit iemands vermogen. Goederen worden verdeeld in Zaken en vermogensrechten.
Goederenrecht Dat deel van het privaatrecht dat regelt: 1) welke rechten een persoon op een goed kan hebben en: 2) de manieren waarop een persoon een goed kan verkrijgen of verliezen.
Graad van bloedverwantschap Het aantal geboortes wat nodig is om een bepaalde verwantschap te krijgen. Bv. broer-zus: 2 graad, oom-neefje 3e graad.
Griffie Kantoor voor de administratie van de rechtszaken in een rechtsinstantie.
Griffier Jurist die leiding geeft aan de griffie, die de gang van zaken tijdens een proces noteert en die het origineel van het vonnis opmaakt.
Griffierechten Administratiekosten die de rechtsinstanties in rekening brengt voor een rechtszaak.
Grijze lijst(bij algemene voorwaarden) Wettelijke lijst van algemene voorwaarden die vermoedelijk onredelijk bezwarend zijn voor de consument. Deze voorwaarden zijn ongeldig behalve als de leverancier kan bewijzen dat ze redelijk zijn in zijn geval.
 
Naar Boven

Home
- H -
Handelingsbekwaamheid Men mag rechtshandelingen verrichten, zonder toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger. (Als je in staat bent je eigen wil te bepalen: een meerderjarige die niet onder curatele staat)
Handelings-
onbekwaamheid
Men mag geen rechtshandelingen verrichten zonder toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers. (Bv. een minderjarige, een curandus)
Handelings-
onbevoegdheid
Bepaalde mensen mogen bepaalde rechtshandelingen niet verrichten. (Bv. een voogd mag niets kopen van de minderjarige)
Handlichting Uitspraak van de Kantonrechter waardoor een 16- of 17-jarige bepaalde rechtshandelingen mag verrichten. (Bv. De minderjarige wil de winkel voortzetten van zijn overleden ouders)
Hechtenis Een vrijheidsstraf die kan worden opgelegd na een overtreding. Deze wordt meestal uitgezeten in een Huis van Bewaring.
Heler Iemand die bewust een gestolen zaak koopt.
Heroverweging het bestuursorgaan denk nog eens na over het besluit waartegen bezwaar wordt gemaakt.
Heterdaad De dader van een strafbaar feit wordt betrapt op het moment dat hij de daad pleegt. Bij heterdaad mag elke burger de dader aanhouden.
Hoger Beroep Een rechtsmiddel waardoor men opkomt tegen een vonnis, bij de eerstvolgende hogere rechter. ( = Appèl) In Hoger Beroep wordt de gehele zaak opnieuw behandeld, dus en het bewijs van de feiten, en de toepassing van het recht. Slechts éénmaal toegestaan.
Hoger beroep (in administratieve rechtspraak) Een rechtsmiddel waardoor men opkomt tegen een uitspraak van de Rechtbank (Afd. administratieve Kamer), bij de Raad van State (Afd. Bestuursrechtspraak) en waarbij uitsluitend de rechtmatigheid van het oorspronkelijke besluit wordt getoetst.
Homologatie van het faillissementsakkoord Goedkeuring van een aangenomen akkoord door de rechtbank. (De minderheid is ook gebonden aan het akkoord: het is een dwangakkoord).
Hoofdelijke aansprakelijkheid Aansprakelijkheid van meerdere schuldenaren ieder voor de gehele schuld.
Hoorzitting Een zitting waarbij het bestuursorgaan de belanghebbende uitnodigt zodat hij mondeling zijn bezwaren tegen het besluit kan toelichten en vragen kan beantwoorden.
Houderschap Iemand heeft de macht over een zaak en gedraagt zich NIET als eigenaar. (Bv. een huurder, bruiklener, reparateur)
Huurbescherming (= Ontruimingsbescherming) Is de bescherming van de huurder tegen ontruiming (alleen mogelijk in bepaalde gevallen) of tegen een te hoge huurprijs (gebaseerd op een puntensysteem)
Huurkoop Koop op afbetaling, waarbij de huurkoper pas eigenaar wordt bij volledige betaling.
Huurovereenkomst Een overeenkomst, waarbij de ene partij zich verplicht om aan de andere partij het genot (gebruik) van een zaak te geven, gedurende een bepaalde tijd, terwijl de andere partij zich verplicht daarvoor de overeengekomen huurprijs te betalen.
Huwelijksbeletselen Een omstandigheid waardoor niet voldaan is aan een of meer huwelijks-vereisten. (Bv. een van beiden is getrouwd, nog geen 18 jaar of ouder, er is bloedverwantschap in de rechte lijn of in de 2e graad zijlijn, er is geen vrije wil- gedwongen huwelijk)
Huwelijkse voorwaarden Een overeenkomst tussen partners dat de vermogens in het huwelijk geheel of gedeeltelijk gescheiden zijn.
Huwelijksformaliteiten Vereisten aan de vorm waarin het huwelijk gesloten moet worden. (Bv. ondertrouw / aangifte, huwelijksakte)
Huwelijks-goederenregister Register bij de griffie van de rechtbank, waarin o.a. de notariële akte van de huwelijkse voorwaarden wordt ingeschreven.
Huwelijksvereisten Eisen waaraan de partners moeten voldoen voordat een huwelijk gesloten kan worden. (Bv. 18 jaar of ouder, geen bloedverwantschap in de rechte lijn of in de 2e graad zijlijn, ongehuwd, vrije wil)
Hypotheek Zekerheidsrecht op registergoederen: de schuldeiser mag het registergoed verkopen als de schuldenaar zijn schuld niet betaalt. (Bv. op onroerende zaken zoals een huis, op schepen > 20 m3 of vliegtuigen)
 
Naar Boven

Home
- I -
In bewaring stellen Maximaal 14 dagen vasthouden door de Rechtbank.
In verzekering stellen Maximaal 3 dagen vasthouden door Officier van Justitie, plus maximaal 3 dagen verlenging.
Inboedel Alles wat zich normaal gesproken in een opstal bevindt. Bv. meubels, kleding, CD's.
Incidenteel appèl De grieven (bezwaren) die de wederpartij (geïntimeerde) tegen het vonnis in eerste aanleg aanvoert in zijn memorie van antwoord.
Indemniteitsbeginsel Het beginsel dat nooit een hogere uitkering mag worden gedaan dan het bedrag van de werkelijke schade. (De verzekerde mag er niet beter van worden!)
Insolventie Niet in staat zijn z’n schulden te betalen. De staat van insolventie begint bij de executoire/ executoriale fase.
Inspraak De mogelijkheid van burgers om hun mening te geven over een voorgenomen besluit.
Interlocutoir vonnis Een vonnis waarin de rechter nog geen eindoordeel geeft over de zaak, maar getuigen oproept of vraagt om bewijs. (Interlocutoir vonnis = een tussenvonnis)
 
Naar Boven

Home
- J -
Jaarstukken Jaarrekening (Balans en Verlies & Winstrekening), het jaarverslag en de accountantsverklaring tesamen.
Juncto Een term die gebruikt wordt om twee wetsartikelen die samen van toepassing zijn met elkaar te verbinden. (Dus: "in samenhang met" of "samen met") (Bv. Art 312 lid 1 juncto Art 312 lid 2 sub 2.)
Juridisch Loket Opvolger van het Bureau van Rechtshulp; geeft gratis advies en informatie over juridische zaken. (Het verschil met het oude Bureau van Rechtshulp: dit Bureau verleende rechtshulp en voerde soms zelf rechtszaken, het Juridisch Loket doet dat niet)
Jurisprudentie Vaste rechtspraak door interpretatie van het recht door de rechter. Een rechterlijke uitspraak bevat vaak een interpretatie van het recht, een uitleg van de wet als die onduidelijk of onvolledig is. Deze uitspraak geldt dan als nieuw recht.
 
Naar Boven

Home
- K -
Kadaster Instelling die openbare registers bijhoudt waarin alle gebouwen en stukken grond exact staan omschreven met behulp van een kadastraal nummer. Ook schepen worden in het kadaster geregistreerd.
Kanton Het rechtsgebied van een Kantonrechter. Tegenwoordig: Sector Kanton van de arrondissementsrechtbank. Kantonrechters zitten ook wel apart nog in 'nevenvestigingen' van de Rechtbank. (Bv. Tilburg, Bergen op Zoom)
Kantongerecht Deze term bestaat niet meer. De Kantonrechter valt tegenwoordig onder de Sector Kanton van de arrondissementsrechtbank. De absolute competentie is nog wel hetzelfde gebleven.
Kinderrechter Een rechter van een arrondissementsrechtbank die zich o.a. bezig houdt met misdrijven van jongeren tot 12 jaar.
Koop op afbetaling Is een koopovereenkomst waarbij de koopsom in termijnen wordt betaald, na aflevering van de zaak.
Koopovereenkomst Is de overeenkomst waarbij de ene partij (de verkoper) zich verbindt een zaak te leveren en de andere (de koper) om daarvoor de overeengekomen prijs te betalen.
Kort Geding Een procedure bij de President van de Rechtbank in spoedeisende zaken. (Bv. een staking) De President van de Rb. doet een tijdelijke uitspraak (voorlopige voorziening) in afwachting van de uitspraak in de gewone procedure (de Bodemprocedure).
Koude uitsluiting Huwelijkse voorwaarden waarbij de vermogens geheel gescheiden zijn.
Kwalificatie De juridische naam voor het delict. (Bv. diefstal, moord, doodslag).
 
Naar Boven

Home
- L -
Lease(Financial Lease) Een overeenkomst waarbij de lease-maatschappij een zaak voor een afgesproken periode in lease geeft aan de klant (lessee), die daarvoor een bepaald bedrag betaalt.
Lease(Operational Lease) Een overeenkomst waarbij de leasemaatschappij een zaak voor een afgesproken periode in lease geeft aan de klant (lessee), die daarvoor een bepaald bedrag betaalt, terwijl de lease maatschappij ook het onderhoud, verzekering en onderhoud etc. verzorgt.
Legaat Bepaling in een testament met een toebedeling van bepaalde goederen of een bepaald bedrag uit een nalatenschap.
Legaliteitsbeginsel Het beginsel dat het overheidsoptreden gebaseerd is op een bevoegdheid die uit de wet voortvloeit. (Legaliteit komt van Lex = wet)
Legataris Iemand die recht heeft op bepaalde goederen of een bepaald bedrag uit een nalatenschap.
Legitieme portie Dat deel van de nalatenschap waar de kinderen altijd recht op hebben.
Legitimaris degene die recht heeft op een legitieme portie (Kinderen en bij plaatsvervulling ook kleinkinderen).
Letselschade Dit is een vorm van gevolgschade, waarbij schade aan een mens wordt toegebracht. (Verwondingen)
Levensverzekering (Gemengde verzekering) Een levensverzekering waarbij de verzekeraar een bepaalde som uitkeert wanneer de verzekerde overlijdt voor een bepaalde datum of een andere bepaalde som uitkeert wanneer de verzekerde op die datum nog leeft.
Levering constitutum possessorium (c.p.) Levering waarbij eigenaar houder wordt. (Bv. De eigenaar A van een caravan verkoopt deze aan nieuwe eigenaar B. Hij spreekt af dat hij de caravan nog een tijdje mag huren / lenen van B. A was eigenaar en wordt nu houder.)
Levering met de korte hand Levering waarbij houder eigenaar wordt. (Bv. De eigenaar A van een caravan heeft deze verhuurd aan huurder B. A verkoopt de caravan aan B. B was houder en wordt nu eigenaar.)
Levering met de lange hand Levering waarbij houder voor een nieuwe eigenaar gaat houden. (Bv. De eigenaar A van een caravan heeft deze verhuurd aan huurder B. A verkoopt de caravan aan nieuwe eigenaar C. B houdt nu voor C.)
Lijfrenteverzekering Een verzekering waarbij de verzekeraar periodiek (Bv. maandelijks) een bepaalde som uitkeert totdat de verzekerde overlijdt. Bv. men stort € 150.000,- en krijgt per maand € 500,- tot overlijden.
 
Naar Boven

Home
- M -
Maatregel Reactie op een strafbaar feit welke tot doel heeft de samenleving te beschermen tegen de dader. (Bv. TBS, onttrekken aan het verkeer, ontnemen van het wederrechtelijk verkregen voordeel en schadevergoeding voor het slachtoffer).
Maatschap Een samenwerkingsvorm van twee of meer mensen met het doel gezamenlijk voordeel te behalen. (Bv. tandartsen, advocaten, chirurgen)
Maatschappelijk kapitaal Het in de statuten vermelde maximale bedrag waarvoor een NV / BV aandelen mag uitgeven.
Magistratuur Aanduiding voor de rechterlijke macht. Te verdelen in zittende magistratuur (de onafhankelijke rechters) en staande magistratuur (het Openbaar Ministerie).
Making Bepaling in een testament.
Materieel bestuursrecht Dat deel van het bestuursrecht dat regels stelt omtrent de taak van de overheid om de gang van zaken in ons land te regelen. (Het stelt dus regels aan burger en overheid.)
Materieel recht Dat deel van het recht dat de rechten en plichten bevat. Materieel betekent hier: inhoudelijk, de echte inhoud van het recht.
Materieel strafrecht Dat deel van het strafrecht dat de strafbepalingen en de straffen en maatregelen bevat. Materieel betekent hier: inhoudelijk, de echte inhoud van het strafrecht.
Medeplegen Twee of meer gelijkwaardige partners plegen samen één misdrijf. De medeplegers kunnen ieder de hele maximale straf op dat strafbare feit krijgen. ( Bv. de een schiet en de ander slaat; twee mannen breken samen in.)
Medeplichtigheid Iemand vervult een ondergeschikte rol in het plegen van een strafbaar feit. De medeplichtige kan maximaal 2/3 van de maximale straf op dat strafbare feit krijgen. (Bv. De portier vertelt de code van de beveiliging aan de inbrekers ).
Mediation Bemiddeling bij conflicten, Bv. bij bemiddeling bij echtscheiding.
Meervoudige kamer Rechtspraak door meerdere rechters in een rechtsinstantie (college, meervoudige kamer). (Bv. Rechtbank: 3; Hof: 3; Hoge Raad: 5) Zie ook: alleensprekende rechter.
Meerzijdig besluit Besluit van een overheidsorgaan waarvoor de medewerking van een wederpartij vereist is. (Bv. samenwerking tussen de Gemeente Breda en de Gemeente Tilburg om samen een afvalverwerkingoven te gaan bouwen)
Meerzijdige rechtshandeling Een rechtshandeling waarvoor de medewerking van twee of meer partijen vereist is. (Bv. koop -> koper en verkoper, schenking -> schenker en begiftigde, arbeidsov -> werkgever en werknemer.
Memorie van antwoord De schriftelijke reactie van de wederpartij (geïntimeerde) in een hoger beroepszaak op de inhoud van de appèldagvaarding en de memorie van grieven.
Memorie van grieven Het processtuk waarin de partij die hoger beroep instelt (appellant) uitlegt welke bezwaren (grieven) hij heeft tegen het vonnis in eerste aanleg.
Misbruik van omstandigheden Misbruik maken van ongunstige omstandigheden van de andere partij. (Misbruik van omstandigheden is een wilsgebrek) (Bv. weduwe kort na overlijden van haar man manipuleren om het huis goedkoop te verkopen)
Misdrijf Ernstige strafbare feit. Feit dat strafbaar is, omdat elk weldenkend mens het ontoelaatbaar vindt.(Bv. moord, doodslag, verkrachting, diefstal)
Moord Iemand opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven beroven. (Straf: levenslange straf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaar of geldboete van de 5e categorie).
 
Naar Boven

Home
- N -
Naamloze Vennootschap Een commerciële rechtspersoon waarvan het kapitaal in vrij overdraagbare aandelen is verdeeld. (Deze aandelen kunnen door iedereen worden gekocht.)
Nalatenschap Het vermogen van een overledene wat hij nalaat aan zijn erfgenamen.
Nationaliteitsbeginsel Het beginsel dat het Nederlandse strafrecht van toepassing is op Nederlanders die bepaalde strafbare feiten in het buitenland plegen. (Bv. alle misdrijven van titel I + II van boek 2 SR + enkele andere misdrijven, Bv. spionage of bigamie).
Natrekking De eigenaar van een hoofdzaak wordt eigenaar van de bijzaak die met de hoofdzaak wordt verbonden. Bv. eigenaar van de grond wordt eigenaar van wat er op de grond wordt geplant of gebouwd; eigenaar van de auto wordt eigenaar van de gemonteerde banden.
Natuurlijk persoon Mens.
Niet - commerciële Rechtspersoon Een rechtspersoon die niet gericht is op het maken van winst en het verdelen van die winst onder aandeelhouders / leden. (Bv. vereniging, stichting)
Niet - registergoederen Alle goederen die geen registergoederen zijn. Zie ook: registergoederen.
Nietigheid Een overeenkomst bestaat helemaal niet, is ongeldig, heeft geen rechtsgevolg. Zie ook: Vernietigbaar.
Noodweer Zich verweren tegen een aanval met geweld, onmiddellijk en met een gepast middel. (Bv. iemand valt je aan met een mes en je slaat met je paraplu het mes uit zijn hand).
Noodweer-exces Bij noodweer na een aanval door emotie te ver gaan door met een te zwaar middel te reageren. (Bv. Je bent door de aanval zo ontdaan dat je maar blijft slaan, ook al is de aanvaller al gestopt; een bewoner gooit uit schrik de inbreker het raam uit.)
Notariële akte Akte opgemaakt door een notaris. (Bv. een transportakte [eigendomsoverdracht], hypotheekakte, testament, stichtingsakte)
Notaris Openbaar ambtenaar met als belangrijkste taak bepaalde rechtsfeiten vast te leggen in akten.
 
Naar Boven

Home
- O -
Officier van justitie Een ambtenaar van het Openbaar Ministerie (OM) bij Kantongerecht of Rechtbank, die is belast met de leiding van het politieonderzoek naar een verdachte en beslist of hij de zaak aan de rechter voor zal leggen.
Om baat (overeenkomst om baat) Een overeenkomst waarbij een reële prestatie tegenover de andere staat. (Bv. ik verkoop mijn huis voor € 200.000, -)
Om niet (overeenkomst om niet) Een overeenkomst waarbij geen reële prestatie tegenover de andere prestatie staat. (Bv. gift, schenking, bruikleen, Ik verkoop mijn huis voor € 500, -)
Ombudsman De Nationale Ombudsman is een man / vrouw die een onderzoek kan instellen naar het gedrag van een bestuursorgaan. De uitspraak is niet bindend maar leidt meestal wel tot beleidswijzigingen.
Omgekeerde bewijslast Op grond van de wet kan iemand de plicht hebben zijn eigen onschuld te bewijzen. (Normaal gesproken moet het slachtoffer de schuld van de dader bewijzen!)
Omkering van de Bewijslast Bij een wettelijk vermoeden van schuld moet men soms zijn eigen onschuld bewijzen. (Normaal is: Degene die beweert moet bewijzen.) Zie Bewijslast. Bv. Ouders van een kind van 14/15 hebben schuldaansprakelijkheid met omkering van de bewijslast.
Onbenoemde overeenkomst Een overeenkomst waarvoor in de wet geen speciale regelingen zijn opgenomen. (Bv. pensioenovereenkomst, lease-overeenkomst, shareware-overeenkomst)
Onbetaalde arbeid Het is een alternatief voor gevangenisstraf: het verrichten van onbetaalde arbeid. (Andere termen: alternatieve straf, werkstraf)
Onder curatele stelling Uitspraak van de Rechtbank dat een meerderjarige handelingsonbekwaam wordt verklaard wegens alcoholisme, verkwisting of geestesstoornis. (Zie ook: Curator)
Onderhandse akte Een door de betrokken partijen ondertekend stuk dat is bedoeld om tussen partijen als bewijs te dienen. 'Onderhands' wil zeggen dat het stuk niet door een openbaar ambtenaar maar door de partijen zelf is opgesteld.
Onderlinge Waarborg Maatschappij (O.W.M.) Dit is een coöperatie op het gebied van verzekeringen. (Bv. Ohra)
Onderneming Een organisatievorm waarin kapitaal en arbeid bij elkaar zijn gebracht met de bedoeling winst te maken.
Ondertrouw Aangifte van de wens om te gaan trouwen.
Onderzoek ter terechtzitting Onderzoek tijdens het strafproces, door de rechter.
Ongeschreven recht Recht dat niet in wetten, verdrag, jurisprudentie en beleidsregels is opgenomen. Dit zijn algemeen geldende beginsels die gelden ook al zijn ze niet opgeschreven. (Bv. verbod op willekeur, gelijkheidsbeginsel, evenredigheidsbeginsel)
Onrechtmatige daad Een handelen of nalaten dat:1. in strijd is met de rechten van de ander (het slachtoffer)2. in strijd is met de plichten van de dader 3. in strijd is met de maatschappelijke zorgvuldigheid welke van burgers verwacht mag worden.
Onroerende zaken De grond, alles wat erop gebouwd is en alles wat daarmee een duurzame verbinding heeft. (Bv. grond, huis, boom in de grond, c.v.-installatie)
Onteigening Een juridische maatregel die inhoudt dat een overheidsorgaan de eigendom afneemt van een onroerende zaak, ten behoeve van een publiek belang. (Bv. onteigening van een stuk grond voor de aanleg van een weg, of voor de aanleg van de HSL)
Ontheffen van het ouderlijk gezag Als men niet staat is om voor een kind te zorgen kan de rechter de ouder ontheffen van het ouderlijk gezag.
Ontheffing Een overheidsorgaan geeft toestemming tot handelingen welke normaliter verboden zijn. (Bv. ontheffing van het verbod op het het dragen van een vuurwapen)
Ontnemen van het wederrechtelijk verkregen voordeel De rechter bepaalt dat de dader het voordeel wat hij door zijn misdrijf heeft verkregen kwijtraakt. (Andere term: Pluk ze - maatregel) (Bv. de drugsbende raakt haar auto’s en villa kwijt omdat ze door drugshandel € 2.000.000,- hebben verdiend)
Ontoerekenbaarheid Als iemand zodanig psychiatrische afwijking heeft dat hij niet aansprakelijk kan worden gesteld voor zijn daden.
Ontruimingsbescherming (= Huurbescherming) Is de bescherming van de huurder tegen ontruiming (alleen mogelijk in bepaalde gevallen) of tegen een te hoge huurprijs (gebaseerd op een puntensysteem).
Ontslag van rechtsvervolging Uitspraak van de rechter dat de verdachte wel schuldig is aan de tenlastegelegde feiten, maar dat er sprake is van een rechtvaardigingsgrond of een schulduitsluitingsgrond. De verdachte krijgt geen straf.
Onttrekken aan het verkeer De rechter bepaalt dat bepaalde zaken niet meer mogen worden gebruikt.
Ontvankelijk zijn De vraag of het Openbaar Ministerie de verdachte mocht dagvaarden.
Ontzetting uit bepaalde rechten In sommige gevallen kan de rechter een verdachte bepaalde rechten afnemen. (Bv. tijdelijk het kiesrecht afnemen).
Ontzetting uit het ouderlijk gezag Als men bewust niet goed voor een kind zorgt kan de rechter de ouder ontzetten uit het ouderlijk gezag.
Onverschuldigde betaling Iemand betaalt of levert iets terwijl er geen schuld daartoe was. (Bv. per ongeluk iemand iets betalen, of aan de verkeerde betalen)
Openbaar lichaam De publiekrechtelijke rechtspersoon. (Bv. de gemeente Breda, de provincie Utrecht, het Rijk der Nederlanden) ("Lichaam" betekent hier: "organisatie")
Openbaar ministerie (OM) Het overheidsorgaan dat o.a. is belast met het vervolgen van verdachten. Het OM wordt gevormd door de officieren van justitie bij de KG en RB, en de advocaten-generaal en de procureurs-generaal bij Hof en bij de Hoge Raad.
Ophouden voor verhoor Maximaal 6 uur verhoren ( + 9 uur ’s nachts vanaf middernacht) door de politie of Hulpofficier van Justitie.
Opportuniteitsbeginsel Het beginsel dat het Openbaar Ministerie zelf mag bepalen of zij een strafbaar feit willen vervolgen of niet.
Opsporingsambtenaar Een ambtenaar die is belast met de opsporing van strafbare feiten. (Bv. politieagent, controleurs voor sociale verzekeringen, belastingen, milieudelicten)
Opsporingsonderzoek Een onderzoek naar het strafbaar feit door de politie en Officier van Justitie, waarbij men bewijzen verzamelt m.b.t. een strafbaar feit.
Opstal Alles wat gebouwd is op de grond. Bv. een huis, schuur, winkel, fabriek, loods, boortoren.
Opstalverzekering Verzekering van een opstal. Meestal: een huis, winkel, fabriek, loods.
Opzet De bedoeling hebben om het strafbaar feit te plegen.
Ouderlijk gezag De wettelijke plicht om te zorgen voor de verzorging en opvoeding van de kinderen en het recht tot beslissen in zaken m.b.t. het kind.
Over-betekening Het betekenen van een afschrift van de dagvaarding aan de 'derde' (bijvoorbeeld de bank) waaronder conservatoir beslag is gelegd.
Overdracht Overgang van een goed van het ene vermogen naar het andere vermogen.
Overeenkomst Een wilsovereenstemming tussen twee partijen, met de bedoeling dat er verbintenissen ontstaan. (Bv. Koopovereenkomst, gift, schenking, bruikleen, arbeidsovereenkomst)
Overlijdens- risicoverzekering Een levensverzekering waarbij de verzekeraar een bepaalde som uitkeert wanneer de verzekerde overlijdt.
Overmacht Een tekortkoming waar de schuldenaar niets aan kan doen. (Bv. een overstroming of blikseminslag)
Overtreding Minder ernstige strafbare feit. Feit dat strafbaar is omdat de maatschappij een bepaalde regeling nodig heeft. (Bv. te hard rijden, niet rechts rijden, de maximum- of minimumprijs voor een product ontduiken)
 
Naar Boven

Home
- P -
Pand Zekerheidrecht op niet-registergoederen (Bv. op roerende zaken: gouden ring, t.v.).
Parket Het kantoor van het Openbaar Ministerie in een gerechtsgebouw.
Peremptoir uitstel verlenen / Peremptoir stellen Een laatste uitstel dat de rolrechter verleent aan een partij of haar procureur voor het nemen van een conclusie. (De rechter zal niet nog eens uitstel gaan verlenen.)
Persistit / persisteren De eiser of zijn procureur concludeert dat hij blijft bij zijn visie, hij volhardt in zijn eis t.o.v. de gedaagde.
Personenrecht Dat deel van het privaatrecht dat de hoedanigheid en handelingsbekwaamheid van personen regelt. (Bv. hoedanigheid: wettig / onwettig kind, naamgeving, naamswijziging; handelings(on)bekwaamheid: minderjarigheid, curatele.
Plaatsvervulling De kinderen van een vooroverleden erfgenaam erven tezamen het deel wat de vooroverleden erfgenaam zou hebben geërfd.
Placet Een document van de advocaat van de eiser waarmee de rechtszaak aanhangig wordt gemaakt.
Placeteren Het aanmelden of aanbrengen van de zaak door de origineel uitgebrachte dagvaarding naar de rechtbank te sturen om een rolnummer te verkrijgen.
Pleidooi Een mondelinge toelichting van de advocaten op de processtukken.
Pluk ze - maatregel Zie: Ontnemen van het wederrechtelijk verkregen voordeel
Poging De dader verricht met opzet een handeling voor het delict maar wordt daarvan weerhouden door een feit / handeling van buiten.
Polis De akte (schriftelijk bewijsstuk) van een verzekeringsovereenkomst.
Politierechter Een rechter van een arrondissementsrechtbank die zich bezig houdt met lichte misdrijven uit het strafrecht.
Post – concurrente schuldeisers Schuldeisers die komen na de concurrente crediteuren. (Bv. aandeelhouders in een NV, BV of vennoten in een VOF of in een CV)
Preferente aandelen Aandelen die een eerste recht geven op dividend (dus vóór de gewone aandelen).
Preferente crediteuren Schuldeisers met een zekerheidsrecht (een voorrangsrecht). (Bv. de belastingdienst, de hypotheekhouder, de verkoper)
Preventie Het voorkómen dat het strafbare feit nogmaals gepleegd wordt. Er zijn 2 soorten preventie: speciale preventie en generale preventie.
Preventieve rechtsbescherming De juridische middelen die erop gericht zijn een bepaald besluit van een bestuursorgaan tegen te houden. Rechtsbescherming, die vooraf plaatsvindt, dus voordat een bepaald besluit van een bestuursorgaan is genomen.
Prioriteitsaandelen Aandelen met een grotere zeggenschap in de NV / BV dan gewone aandelen.
Privaatrecht Dat deel van het recht dat de verhouding regelt tussen de burgers onderling. Let op: als een overheidsorgaan optreedt zoals een burger, dan betreft de verhouding ook privaatrecht!(Bv. Piet verkoopt zijn brommer aan Margot)
Privaatrechtelijke rechtspersonen Rechtspersonen die door een rechtshandeling van een burger zijn ingesteld. (Bv. NV, BV, stichting, vereniging, coöperatie)
Pro forma beroep Beroep wat iemand instelt, om te voorkomen dat bepaalde beroepstermijnen zijn verlopen; vaak blijkt later was of het beroep dat werkelijk en met redenen zal moeten worden aangevuld. ‘Pro forma’ betekent 'voor de vorm.
Proces-verbaal Een rapport over een strafbaar feit van de politie voor de Officier van Justitie.
Procureur De vertegenwoordiger van een partij in een burgerlijk proces.(Deze verplichte procesvertegenwoordiging d. m.v. een procureur is in 2008 vervallen. Advocaat mag optreden in heel Nederland.)
Procureur-generaal Een ambtenaar van het Openbaar Ministerie (OM) bij Gerechtshof of Hoge raad.
Producent A. Degene die het product heeft gefabriceerdB. Degene die het product heeft geïmporteerd in de EUC. Degene die het product onder een eigen naam of merk uitbrengt.
Productaansprakelijkheid De producent van een product is aansprakelijk voor gevolgschade van een gebrekkig product. (Bv. er zit glas in een potje rode kool, een limonadefles ontploft, een auto heeft een defect aan het stuur)
Publiekrecht Dat deel van het recht dat de verhouding regelt tussen de overheid en de burger, en tussen de overheidsorganen onderling. (Bv. vergunningen, het maken van wetten, belastingrecht, misdrijven, sociale uitkeringen)
Publiekrechtelijke rechtshandeling Handeling van een bestuursorgaan waarmee zij rechten en plichten schept binnen het bestuursrecht. (Een rechtshandeling waarbij een bestuursorgaan optreedt als overheidsorgaan.) (Bv. belasting heffen, vergunning verlenen)
Publiekrechtelijke rechtspersonen Rechtspersonen die bij de wet zijn ingesteld. (Bv. gemeenten, provincies)
 
Naar Boven

Home
- R -
Raad voor de Rechtsbijstand Een bureau waar iedereen terecht kan voor informatie en advies over juridische kwesties. Rechtsbijstand verleent het bureau vooral aan mensen met een lager inkomen (± € 1500,- netto p/m). Dit heette vroeger: Het Bureau voor Rechtshulp).
Raadsheer Rechter bij Hof of Hoge Raad.
Raadsman / Raadsvrouw Ander woord voor Advocaat.
Recht Een geheel van gedragsregels, vastgesteld door de overheid, waarbij meestal een sanctie is gesteld op overtreding daarvan.
Recht van beraad Het recht van een erfgenaam of legataris om 4 maanden na te denken of hij de verkrijging uit de nalatenschap wil. Men mag vier maanden onderzoeken hoe het met de nalatenschap is gesteld voor men besluit om de erfenis te aanvaarden of te verwerpen.
Recht van erfpacht Een grondeigenaar geeft een ander het recht om zijn grond te gebruiken.
Recht van opstal Een grondeigenaar geeft een ander het recht om zaken (huis, bomen) op of in de grond in eigendom te hebben.
Recht van reclame Het recht van de verkoper van een roerende zaak om de zaak als zijn eigendom terug te eisen indien de koper de koopprijs niet betaalt.
Recht van vruchtgebruik De eigenaar geeft een ander het recht op de opbrengsten van zijn eigendom.
Rechter Onafhankelijk ambtenaar die recht spreekt bij Kantongerecht of Rechtbank. Zie ook: Raadsheer.
Rechter-commissaris (in het faillissementsrecht) Dit is een rechter die toezicht houdt op het werk van de curator in een faillissement.
Rechter-commissaris (in het strafrecht) Een rechter met o.a. als taak:- het beslissen over zware dwangmiddelen (Bv. voorlopige hechtenis) - het begeleiden van het gerechtelijk onderzoek.
Rechtsbescherming De juridische middelen die een burger heeft om actie te ondernemen tegen plannen of besluit van een overheidsorgaan.
Rechtsbron Bron van het recht. Oftewel waar kunnen we het recht vinden? 1. Wet 2. Gewoonte 3. Verdrag (Traktaat) 4. Jurisprudentie.
Rechtsfeit Is een feit met rechtsgevolg. (Bv. een overeenkomst sluiten, het overlijden van iemand, etc.)
Rechtshandeling (in het bestuursrecht) Is een handeling welke een overheidsorgaan verricht met het doel een bepaald rechtsgevolg te bereiken. (Bv. arbeidsov, koop, huur [privaatrechtelijk], belasting heffen, vergunning verlenen [publiekrechtelijk])
Rechtshandeling (in het privaatrecht) Is een handeling welke men verricht met het doel een bepaald rechtsgevolg te bereiken. (Bv. arbeidsovereenkomst, koopovereenkomst, huurovereenkomst, testament etc.)
Rechtsmiddel (in het bestuursrecht) Een middel om op te komen tegen een gerechtelijke uitspraak. (Bv. bezwaarschrift, beroepsschrift)
Rechtsmiddel (in het privaatrecht) Een middel om op te komen tegen een gerechtelijke uitspraak. (Bv. verzet, hoger beroep, beroep in cassatie)
Rechtspersonenrecht Dat deel van het privaatrecht, dat de totstandkoming en de rechtsverhoudingen met betrekking tot rechtspersonen regelt. (Bv. NV, BV, stichting, vereniging, coöperatie)
Rechtspersoon Een organisatie die, net als een natuurlijk persoon, zelfstandig rechtshandelingen kan verrichten. Een organisatie die zelfstandig rechten en plichten kan hebben. (Bv. vereniging, stichting, NV, BV, coöperatie, een gemeente, een provincie, het Rijk)
Rechtssubject Een mens (natuurlijk persoon) of een rechtspersoon.
Rechtvaardigingsgrond Een omstandigheid buiten de dader waardoor een feit niet meer strafbaar is. Ofwel: Een situatie waarin de dader zich bevindt waardoor een daad niet meer onrechtmatig is, en de dader dus niet meer wordt gestraft. (Bv. noodweer, overmacht)
Recidive Na het plegen van een strafbaar feit nogmaals een strafbaar feit plegen.
Reclassering Instantie die tot taak geeft de persoonlijke belangen van de verdachte te behartigen en te zorgen voor een terugkeer in de maatschappij.
Reële overeenkomst Een overeenkomst die pas rechtsgeldig is als naast wilsovereenstemming ook nog een zaak wordt overhandigd. (Bv. gift, bruikleen)
Regel van de bloedverwantschap (bij erfrecht) De naaste in graad van bloedverwantschap erft alles.
Regel van de groepen (parentelen) Er erft pas iemand uit een volgende groep (parentele), als er niemand meer in leven is uit een vorige groep.
Regelend recht Dit omvat rechtsregels die alleen gelden als partijen niets anders hebben afgesproken d.m.v. hun overeenkomst. (Andere term: Aanvullend recht) Zie ook: dwingend recht.
Registergoederen Goederen die alleen in eigendom kunnen worden overgedragen als dat wordt bijgehouden in een openbaar register. (Bv. onroerende zaken, schepen > 20 m3, vliegtuigen)
Rekest Het stuk waarmee een verzoekschriftprocedure wordt begonnen. (= Verzoekschrift)
Rekestrant De verzoeker in een verzoekschriftprocedure. (Degene die het verzoekschrift (Rekest) indient). (De rekestrant lijkt dus op de eiser in een dagvaardingsprocedure)
Relatieve competentie Is de vraag: ‘De rechter van welke plaats is bevoegd’. (Bv. Breda, Dordrecht, Den Bosch)
Relatieve rechten Rechten die alleen gelden tegenover een of meer bepaalde personen. (Bv. recht van de koper op levering, recht van de verhuurder op betaling, recht van het slachtoffer op schadevergoeding)
Relativeringsbeginsel Het beginsel dat een daad alleen een onrechtmatige daad is als de daad ook onrechtmatig is ten opzichte van het slachtoffer. (De wet had de bedoeling het slachtoffer tegen deze schade te beschermen.)
Repressieve rechtsbescherming De juridische middelen die erop gericht zijn een reeds genomen van besluit een bestuursorgaan ongedaan te maken. Rechtsbescherming, die achteraf plaatsvindt, dus nadat een bepaald besluit van bestuursorgaan is genomen.
Requisitoir Het betoog van de Officier van Justitie, waarin hij aangeeft dat hij de tenlaste gelegde feiten bewezen vindt en waarin hij zijn strafeis stelt.
Resocialisatie Het terug brengen in de maatschappij: de dader voorbereiden om terug te keren in de maatschappij. Zie ook: Reclassering.
Ressort Rechtsgebied van een Gerechtshof. (Bv. Den Bosch [omvat o.a. Eindhoven, Tilburg, Breda])
Retentierecht Het recht van een schuldeiser om een zaak van de schuldenaar onder zich te houden (vast te houden) totdat de schuld m.b.t. die zaak is voldaan. (Bv. de fietsenmaker t.a.v. de reparatiekosten)
Risicoaansprakelijkheid Aansprakelijkheid die iemand heeft voor schade, ongeacht de vraag of men schuld heeft. Hij draagt dit risico alleen al door zijn positie. (Bv. de werkgever, ouders voor hun kind t/m 13 jr., de bezitter van een dier / een gebrekkige zaak / een opstal)
Roerende zaken Alle zaken die niet onroerend zijn. (Bv. fiets, auto, vulpen, hond, paard)
Rol Het register van de rechtsinstantie waarop de stand van zaken in iedere rechtszaak wordt bijgehouden. De ‘agenda’ van de rechtszaken bij een rechtsinstantie.
Rolbericht Kort briefje van de advocaat van een van de partijen met alle zakelijke informatie over de rechtszaak: de namen van de eiser en de gedaagde, de namen van de procureurs, het rolnummer en de stand van zaken.
Rolnummer Het administratienummer dat de griffie aan een zaak toekent. (Landelijk nummer)
Rolzitting De zitting van de rechtbank waarop de formele kant van rechtszaken wordt afgehandeld. (Bv. het nemen van conclusies en het vragen om uitstel.)
 
Naar Boven

Home
- S -
Samenlevingscontract Een overeenkomst tussen twee of meer ongehuwde 'samenwoners' waarin onder andere afspraken worden gemaakt over de financiële positie van de betrokken partijen. Meestal gemaakt met behulp van een notaris.
Samenwerkingsvorm Een organisatie waarin personen samenwerken om een bepaald doel te bereiken. (Bv. vereniging, stichting, NV, BV, VOF, CV, coöperatie)
Sanctie Een straf of maatregen bij een delict.
Sanctienorm De maximale straf die op het delict staat.
Schadeverzekering Een verzekering die de schade dekt welke uit een onzeker voorval kan voortvloeien. (Bv. brandverzekering, ziektekostenverzekering, transportverzekering)
Schatvinding Iemand die een schat in de grond vindt wordt voor de helft eigenaar daarvan, terwijl de eigenaar van de grond eigenaar wordt van de andere helft.
Scheiding van tafel en bed Het huwelijk wordt niet beëindigd, maar men gaat apart wonen en het vermogen wordt verdeeld.
Schikken De Officier van Justitie biedt aan niet verder te vervolgen tegen betaling van een bepaald bedrag.
Schorsing van een besluit Het tijdelijk buiten werking stellen van een besluit van een overheidsorgaan.
Schorsing van vervolging Tijdelijk uitstel van vervolging. (Bv. de rechter wil eerst een uitspraak van een andere rechter afwachten)
Schuld De daad kan je verweten worden.
Schuldaansprakelijkheid Aansprakelijkheid die iemand heeft voor schade, op grond van de schuld die iemand heeft. (Bv. de meeste mensen zijn schuldaansprakelijk voor de eigen daden, ouders voor hun kind t/m 15 jr.)
Schuldeiser De persoon die recht heeft op een prestatie (Degene die een vordering heeft op een ander)
Schuldenaar Degene die de prestatie moet leveren. (Degene die een schuld heeft aan een ander)
Schuldsanering Uitspraak door de Rechtbank waarbij een natuurlijke persoon (mens) een regeling van zijn schulden krijgt, waarbij een bewindvoerder een betalingsregeling begeleidt en de schulden na afloop worden kwijtgescholden.
Schulduitsluitingsgrond Een feitelijk gegeven met betrekking tot de persoon van de dader waardoor hij geen schuld heeft aan een strafbaar feit. (Bv. psychische overmacht, ontoerekenbaarheid, noodweer of noodweerexces)
Separatist Een crediteur die het voorrecht heeft om bij faillissement van de schuldenaar toch zijn rechten te mogen uitoefenen, alsof er geen faillissement is. (Bv. de pandhouder, de hypotheekhouder (blijft gescheiden van het faillissement)
Seponeren / sepot Het besluit van het OM om een verdachte niet (verder) te vervolgen. (Bv. de verdachte is al genoeg gestraft doordat hij zelf gewond is geraakt; het is een erg klein strafbaar feit of het O.M. heeft onvoldoende bewijs)
Sommenverzekering Een verzekering die een bepaald bedrag uitkeert als zich een onzeker voorval voordoet. (Bv. levensverzekering, overlijdensrisicoverzekering, arbeidsongeschiktheidsverzekering)
Speciale preventie Trachten te zorgen dat deze dader voortaan geen strafbare feiten meer zal plegen. (Dit is een van de strafdoelen)
Staande houden Tegenhouden van een verdachten voor het vragen naar personalia. (Bv. naam, adres en woonplaats)
Staande Magistratuur Aanduiding voor het Openbaar Ministerie (o.a. Officier van Justitie) Deze mensen gaan staan als zij aan het woord zijn.
Staatsrecht Dat deel van het publiekrecht, dat de verhoudingen regelt tussen de overheidsorganen onderling. (Regelt de inrichting van de staat). (Bv. verhouding Gemeente - Provincie; Minister - Tweede Kamer; gang van een wetsontwerp; kiesrecht)
Statuten Regels die zijn opgesteld door de oprichters van de rechtspersoon.
Stichting Een rechtspersoon bestaande uit een vermogen dat door een bestuur wordt beheerd om een niet-commercieel doel te bereiken. (Bv. Nierstichting, Hartstichting)
Straf Reactie op een strafbaar feit. (Bv. gevangenisstraf, hechtenis, onbetaalde arbeid of geldboete).
Strafbare feiten Alle gedragingen waarvoor volgens de wet een rechter een straf kan opleggen.
Strafbeschikking (door de politie) De Politie mag een (beperkte) straf opleggen aan de dader van een strafbaar feit, waarna de politie niet verder vervolgt. (Dit komt in de plaats van de politietransactie)
Strafbeschikking (door Officier van Justitie) De Officier van Justitie mag een (beperkte) straf opleggen aan de dader van een strafbaar feit. Dit komt in de plaats van de transactie met het O.M..
Strafdoelen Doelen welke men met een straf wil bereiken. (Bv. het voorkómen van eigenrichting, speciale preventie, generale preventie, resocialisatie, bescherming van de maatschappij en vergelding)
Strafkamer De afdeling van een gerechtelijke instantie waar strafzaken worden berecht.
Strafrecht Dat deel van het publiekrecht, waarmee de overheid probeert invloed uit te oefenen op het gedrag van de burgers, door bepaalde handelingen strafbaar te stellen. (Bv. moord, vernieling, mishandeling, verkeersovertredingen/-misdrijven)
Strafuitsluitingsgrond Een reden waardoor iemand geen straf krijgt voor een strafbaar feit. Er zijn twee strafuitsluitingsgronden: de schulduitsluitingsgrond en de rechtvaardigingsgronden.
Structuurvennootschap Een grote NV / BV die een bijzondere structuur heeft. (O.a. een verplichte Raad van Commissarissen)
Stuiting Zich verzetten tegen het huwelijk omdat er huwelijksbeletselen zijn.
Successierechten Belasting die geheven wordt over een nalatenschap.
Surseance van betaling Uitstel van betaling van concurrente vorderingen door de rechtbank.
 
Naar Boven

Home
- T -
T.B.S. / Ter Beschikking Stellen Een maatregel waardoor de dader van een misdrijf kan worden opgesloten in een inrichting als hij niet of maar gedeeltelijk toerekenbaar is voor het plegen van het misdrijf. (De rechter kan het steeds verlengen)
Tekortkoming De schuldenaar komt zijn verplichtingen aan de schuldeiser niet na.
Tenlastelegging Een exacte omschrijving van de strafbare feiten waarvan de officier van justitie de verdachte verdenkt; daarover wil hij een uitspraak van de rechter.
Tenuitvoerlegging De taak van het OM om ervoor te zorgen dat de veroordeelde de straf ook werkelijk ondergaat. (Bv. boete laten betalen, in de gevangenis zetten) Ander woord: Executie / executeren van de straf.
Territorialiteitsbeginsel Het beginsel dat het Nederlands strafrecht geldt binnen Nederland en op Nederlandse boten en vliegtuigen. Zie ook: Territorium.
Territorium Grondgebied van een staat.
Testament Een notariële akte waarin de erflater vastlegt wat er na zijn overlijden met zijn vermogen moet gebeuren.
Testamentair erfgenaam Iemand die een breukdeel van de nalatenschap krijgt door middel van een erfstelling in een testament.
Testamentair erfrecht Wettelijke regels omtrent de manier hoe een erfenis moet worden verdeeld als er een geldig testament is opgemaakt.
Testamentaire erfopvolging is de overgang van het vermogen van een overledene volgens een door de erflater opgemaakt testament.
Testamentaire voogdij Voogdij welke wordt bepaald in het testament van de ouders. (De ouders geven in hun testament aan wie zij als voogd van hun kind wensen)
Testator Iemand die een testament heeft laten opmaken door een notaris.
Titel Juridische reden voor levering. Bv. een koopovereenkomst is de titel voor eigendomsoverdracht als de verkoper levert. Als er geen geldige overeenkomst (meer) is, heeft de levering geen rechtsgeldige titel (meer).
Toe-eigening Iemand pakt een zaak die van niemand is (er is dus geen eigenaar) en daardoor wordt hij eigenaar. Bv. ik neem een stoel mee die door de eigenaar bij het grof vuil is gezet; ik pak een schelp op het strand, ik vang een dier in het wild.
Toevoeging Het besluit van de Raad voor de Rechtsbijstand dat een cliënt in aanmerking komt voor vergoeding van (een deel van) het honorarium van zijn advocaat als men geen advocaat kan betalen.
Toonderaandelen Aandelen aan toonder, degene die ze in handen heeft wordt als aandeelhouder beschouwd.
Traktaat = Verdrag.
Transactie Seponeren met als voorwaarde dat de verdachte een boete betaalt.
Treurjaar Een vrouw mocht (vroeger) niet trouwen binnen 306 dagen na het overlijden van haar man. (Deze regel is vervallen)
Tussenvonnis Een rechterlijke uitspraak waarin de rechter nog geen oordeel geeft over de zaak, maar bijvoorbeeld om meer bewijs vraagt of getuigen oproept.(= interlocutoir vonnis)
 
Naar Boven

Home
- U -
Uitlokken Iemand op de gedachte brengen een strafbaar feit te plegen door giften, beloften, bedreiging of geweld. (De uitlokker krijgt max. 2/3 van de maximale straf van de dader.) (Bv. Jij krijgt van mij € 100.000,- als je X vermoordt)
Uitvoerbaar bij voorraad Een vonnis dat onmiddellijk mag worden uitgevoerd. Hoger beroep of cassatie schorsen de tenuitvoerlegging van een vonnis dat uitvoerbaar bij voorraad is verklaard dus niet op.
Universaliteitsbeginsel Het beginsel dat sommige ernstige misdrijven zo ernstig zijn, dat iedere wereldburger volgens het Nederlandse strafrecht strafbaar is, waar dan ook ter wereld het feit is gepleegd.
 
Naar Boven

Home
- V -
Vennootschap onder Firma (VOF) Een maatschap waarmee een bedrijf wordt gevoerd onder een gemeenschappelijke naam.
Verbeurd verklaren van goederen Goederen die met het misdrijf te maken hebben kan de rechter verbeurd verklaren: ze zijn dan niet meer van de verdachte maar worden eigendom van de staat.
Verbintenis Een rechtsbetrekking tussen twee of meer personen, waarbij de ene partij een plicht heeft tot een prestatie, en de andere partij recht heeft op die prestatie. (Bv. het recht van de koper op levering, het recht van de verkoper op betaling)
Verdachte Iemand waarvan de Politie op grond van zakelijke argumenten een redelijk vermoeden heeft dat hij een strafbaar feit heeft gepleegd.
Verdrag Een overeenkomst tussen twee landen of tussen groepen van landen.
Verduistering Opzettelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort en dat iemand anders dan door een misdrijf onder zich heeft zich wederrechtelijk toe-eigenen. (Straf ten hoogste drie jaar of een geldboete van de 5e categorie)
Vereniging Een organisatie van mensen die voor een niet-commercieel doel samenwerken. Er zijn verenigingen met volledige en met beperkte rechtsbevoegdheid.
Vergelding De dader krijgt een straf omdat hij een strafbaar feit heeft gepleegd, uit wraak voor wat hij gedaan heeft. (Dit is een van de strafdoelen)
Vergunning Een overheidsorgaan geeft toestemming tot handelingen welke normaliter toegestaan zijn indien men de vergunning bezit. (Bv. een bouwvergunning, een kapvergunning, een vestigingsvergunning)
Verhaal De bezittingen van de schuldenaar worden openbaar verkocht. Uit de opbrengst wordt de schuld betaald. (verhaal is altijd gericht op een vermogen) Zie ook: Aansprakelijkheid.
Verificatievergadering Een vergadering van schuldeisers, schuldenaar, curator en rechter-commissaris waarin de waarheid, de juistheid van de ingediende vorderingen wordt gecontroleerd.
Verklaring omtrent inkomen en vermogen Een formulier dat men moet invullen voor door de overheid gefinancierde rechtshulp. Aan de hand van de informatie op dit formulier besluit de Raad voor de Rechtsbijstand of de aanvrager een zogenaamde 'Toevoeging' krijgt.
Verklaring van erfrecht Een verklaring van de notaris waarin hij de erfgenamen van een overledene aanwijst.
Verkrijging Iemand ontvangt een recht van een ander. Zie ook "Verkrijging onder algemene titel" en "Verkrijging onder bijzondere titel".
Verkrijging onder algemene titel Men verkrijgt de rechten EN de plichten van iemand anders. (dus: men krijgt ook schulden van de ander).Bv. wettelijke erfgenaam; erfgenaam door erfstelling; trouwen op algehele gemeenschap van goederen; fusie van bedrijven.
Verkrijging onder bijzondere titel Men verkrijgt alleen de rechten van iemand anders en niet de plichten. (dus: men krijgt geen schulden van de ander). Bv. koop-verkoop; gift; schenking; legataris)
Vermenging De schuldenaar wordt zijn eigen schuldeiser. (Bv. zoon heeft schuld aan zijn vader en deze overlijdt, zoon is erfgenaam)
Vermogen Optelsom van schulden en bezittingen.
Vermogensrecht(Een vermogensrecht) Aanspraak op iets. (Bv. eigendom, het recht om een lening terug te krijgen)
Vermogensrecht(Het vermogensrecht) Dat deel van het privaatrecht, dat de verhoudingen regelt met betrekking tot het vermogen (vermogen = geld, goederen en schulden). (Bv. erfrecht, eigendom, overeenkomst, bezit, houderschap, pandrecht etc.)
Vernietigbaar Een overeenkomst is wel geldig, maar kan nietig worden gemaakt in bepaalde omstandigheden. Zie ook: nietig. (Bv. een handelingsonbekwame, zoals een minderjarige, koopt een dure T.V., een overeenkomst met een wilsgebrek)
Vernietiging van een besluit Het besluit van een overheidsorgaan wordt ongedaan gemaakt; er moet een nieuwe uitspraak volgen.
Verplichte proces-vertegenwoordiging Voor de arrondissementsrechtbank, het gerechtshof en de Hoge Raad moeten de eiser en de gedaagde zich laten vertegenwoordigen door een procureur / advocaat.
Verrekening Twee wederkerige schulden worden tegen elkaar weggestreept. Ook wel genoemd: Compensatie.
Versnelde afdoening In bepaalde gevallen kan een instantie voor administratieve rechtspraak ertoe besluiten op zeer korte termijn een uitspraak te doen, bijvoorbeeld als de kwestie duidelijk is en er haast is bij een spoedige uitspraak.
Versnelde procedure Een civiele procedure voor eenvoudige geschillen bij de rechtbank die korter duurt. De procedure bestaat uit: een dagvaarding, een conclusie van eis, een conclusie van antwoord, een mondelinge behandeling van de zaak en het vonnis.
Verstek Op de rolzitting is de gedaagde / de procureur van de gedaagde niet verschenen. Meestal wijst de Rechter in een verstekvonnis de vordering van de eiser toe. Zie ook: Verzet.
Vervolging Het starten van een strafprocedure tegen de verdachte door het Openbaar Ministerie. Zie ook: Seponeren.
Vervreemder De partij die een goed overdraagt aan een ander.
Vervroegde invrijheidstelling Meestal wordt de gevangene na tweederde van de gevangenisstraf vervroegd in vrijheid gesteld, bij goed gedrag (Deze regel zal wellicht binnenkrot vervallen).
Verweer Het antwoorden op een eis door de gedaagde (of zijn advocaat).
Verweerder De wederpartij van de verzoeker in een verzoekschriftprocedure. De verzoeker spreekt de verweerder aan met 'gerekestreerde'.
Verweerschrift De officiële schriftelijke reactie van de verweerder op het verzoekschrift.
Verzekerd gevaar Het gevaar waartegen een opstal en/of inboedel is verzekerd. Bv. tegen brand, diefstal, inbraak, stormschade, waterschade.
Verzekerd lijf (Bv. bij een levensverzekering) Degene wiens lichaam is verzekerd bij bijvoorbeeld overlijden. Ook wel: verzekerde.
Verzekerd object De zaak (object) wat verzekerd is. Bv. opstal, inboedel, transportgoederen.
Verzekerde (Bv. bij een levensverzekering) Degene wiens lichaam is verzekerd bij bijvoorbeeld overlijden of arbeidsongeschiktheid. Ook wel: verzekerd lijf.
Verzekering (In verzekering stellen) Maximaal 3 dagen vasthouden door Officier van Justitie, plus maximaal 3 dagen verlenging.
Verzekerings-
overeenkomst
Een overeenkomst waarbij de verzekerde zich verplicht premie te betalen en de verzekeraar zich verplicht om financiële risico's te dekken van een onzekere gebeurtenis in de toekomst.
Verzekeringsnemer Degene die een verzekering afsluit bij een verzekeraar en die de premie betaalt.
Verzet Een rechtsmiddel waardoor men bij dezelfde rechter opkomt tegen een verstekvonnis. De gehele zaak wordt opnieuw behandeld.
Verzoeker Degene die een verzoekschrift (rekest) indient. Ook wel genoemd: rekestrant / requestrant / rekwestrant.
Verzoekschrift Het stuk waarmee een verzoekschriftprocedure in civiele zaken begint bij Kantongerecht of Rechtbank. Een ander woord voor verzoekschrift is rekest / request / rekwest.
Vinderschap Een vinder van een zaak van een ander wordt eigenaar na 1 jaar, als hij aangifte deed van het vinden.
Volledig recht Recht waardoor men de volledige beschikking heeft over een zaak.
Vonnis Een uitspraak van het Kantongerecht of de rechtbank in een dagvaardingsprocedure (privaatrecht) of in een strafproces.
Vonnis in eerste aanleg Deze term wordt in hoger beroep en in cassatie gebruikt voor het eerste eindvonnis dat in een bepaalde zaak werd gewezen. (Dus: waarmee de zaak voor het eerst voor een rechter werd gebracht.)
Voogdij Gezag als wettelijk vertegenwoordiger in plaats van een ouder.
Voorbereidings-
handelingen
Handelingen ter voorbereiding van een misdrijf; zij zijn strafbaar bij ernstige misdrijven die door twee of meer daders worden gepleegd.
Voorgeleiden De verdachte wordt naar de rechter-commissaris gebracht om daar te worden verhoord.
Voorkomen van eigenrichting Voorkómen dat het slachtoffer of andere burgers het heft in eigen handen nemen. (Voorkómen dat zij zelf voor rechter gaat spelen).
Voorlopige hechtenis Bewaring + Gevangenhouding + Gevangenneming.
Voorlopige voorziening Een voorlopige uitspraak van de president van de arrondissementsrechtbank, als tijdens een procedure tot administratieve rechtspraak of bezwaarschrift, een spoedeisende uitspraak vereist is.
Voorprocedure Procedure die moet worden gevoerd, voordat iemand een proces kan gaan voeren in de administratieve rechtspraak. (Bv. administratief beroep of Bezwaarschriftprocedure)
Voorwaardelijk sepot Seponeren met als voorwaarde dat de verdachte bijvoorbeeld een cursus volgt of schadevergoeding betaalt.
Voorwaardelijke straf Straf die pas kan worden uitgevoerd als de veroordeelde nogmaals voor een strafbaar feit wordt veroordeeld, als hij dat strafbaar feit heeft gepleegd binnen de proeftijd (meestal 2 jaar).
Vormvrije overeenkomst Een overeenkomst die al rechtsgeldig is bij wilsovereenstemming. (Dus zonder een bepaald vormvereiste) (Bv. koop, huur, arbeid)
Vrij beschikbaar deel Dat deel van de nalatenschap waarover de erflater vrij mag beschikken. (vrij beschikbaar deel = nalatenschap -/- legitieme porties)
Vrijspraak Uitspraak van de rechter dat de tenlastegelegde feiten niet bewezen zijn.
 
Naar Boven

Home
- W -
Wanprestatie Een tekortkoming die de schuldenaar is aan te rekenen.
WAP Wettelijke Aansprakelijkheid Particulieren. Dit is de oude naam voor de aansprakelijkheid die particulieren kunnen hebben voor hun onrechtmatige daden of die van mensen en voorwerpen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Bv. ouders of werkgever. Zie: AVP.
Wederkerige overeenkomst Een overeenkomst waaruit voor beide partijen verbintenissen voortvloeien. (Bv. koop, huur, ruil, arbeid, verzekering)
Wederrechtelijkheid In strijd met het recht.
Wet (in materiële zin) Elke overheidsmaatregel die de burgers bindt. (Bv. het Burgerlijk Wetboek, het Wetboek van Strafrecht, de Faillissementswet)
Wetboek van Strafrecht (Sr) In het Wetboek van Strafrecht vind je het materiële deel van het strafrecht.
Wetboek van Strafvordering (Sv) In het Wetboek van Strafvordering vind je het formele deel van het strafrecht, het Strafprocesrecht.
Wettelijk erfrecht Verdeling volgens regels uit de wet als er geen geldig testament is gemaakt. (Andere term: Erfrecht bij versterf)
Wettelijke aansprakelijkheid Aansprakelijkheid welke iemand heeft op grond van de wet. Bv. de aansprakelijkheid van de bezitter van een dier, de werkgever m.b.t. de schade die de werknemer veroorzaakt; de ouders van een kind.
Wettelijke erfgenaam Erfgenaam volgens regels uit de wet als er geen geldig testament is gemaakt. (Andere term: Erfgenaam bij versterf)
Wettelijke erfopvolging is de overgang van het vermogen van een overledene volgens wettelijke regels, als er geen geldig testament is gemaakt.(ook wel genoemd: Erfopvolging bij versterf )
Wilsgebrek Een omstandigheid waarbij een partij wel de wil heeft een bepaalde ov te sluiten, maar deze wil is op gebrekkige wijze tot stand gekomen. (Bv. dwaling, bedrog, bedreiging en misbruik van omstandigheden)
 
Naar Boven

Home
- Z -
Zaak Een stoffelijk voorwerp waar je macht over kunt uitoefenen.
Zaakschade Dit is een vorm van gevolgschade waarbij schade wordt toegebracht aan voorwerpen. (Bv. schade aan een jas, een tafel, een hond)
Zaakwaarneming Als iemand de belangen van iemand anders gaat behartigen, zonder dat er een overeenkomst is.
Zakelijke rechten Rechten die alleen op een zaak kunnen rusten en op de zaak blijven rusten in wiens handen die zaak zich ook bevindt. (Bv. eigendom, hypotheek, pandrecht)
Zekerheidsrecht Recht waardoor de schuldeiser voorrang heeft op het vermogen van de schuldenaar. (Bv. hypotheek, pand)
Zetel Dit is de plaats van vestiging van een rechtspersoon.
Zittende Magistratuur Aanduiding voor de onafhankelijke rechters. (De rechters blijven zitten als zij aan het woord zijn)
Zwarte lijst (bij algemene voorwaarden) Wettelijke lijst van algemene voorwaarden die onredelijk bezwarend zijn voor de consument. Deze voorwaarden zijn altijd ongeldig.
Naar Boven

Home